ابوالحسن صبا در سال 1281 در تهران به دنیا آمد(1281-1336)

پدرش‌، ابوالقاسم كمال‌السلطنه‌، فرزند محمد جعفرخان صدرالحكما، فرزند محمودخان صبا، شاعر و نقاش بلند آوازه عهد ناصری‌ و از مردان فاضل و هنردوست عصر خویش بود.


ابوالحسن صبا در سال 1281 در تهران به دنیا آمد(1281-1336)

پدرش‌، ابوالقاسم كمال‌السلطنه‌، فرزند محمد جعفرخان صدرالحكما، فرزند محمودخان صبا، شاعر و نقاش بلند آوازه عهد ناصری‌ و از مردان فاضل و هنردوست عصر خویش بود.

كمال‌السلطنه طبیب و ادیب و دوست‌دار موسیقی بود. سه تار را دل‌نشین می‌نواخت و اولین استاد پسرش بود.

استاد ابوالحسن صبا از اساتید بزرگ موسیقی اصیل ایران است‌.

صبا علاوه بر نوازندگی‌، گاه آهنگ نیز می‌ساخت و علاوه بر موسیقی‌، ادبیات كلاسیك ایران را به خوبی می‌شناخت و زبان انگلیسی را می‌دانست‌.

ابوالحسن صبا، 40 سال ساز نواخت، تعلیم داد، در اركسترها شركت كرد، كتاب نوشت و درتمام جریان‌های موسیقی ایران تأثیر مستقیم و مثبت داشت.

وی در تمام رشته‌های موسیقی ایران و حتی سایر هنرها همچون ساختن ساز و نقاشی و ادبیات مهارت داشت و دانشنامه‌ای جامع از علم و عمل موسیقی ایرانی بود. ساز اصلی وی ویولن بود كه آن را نزد حسین‌خان هنگ آفرین فراگرفت‌.

هم‌چنین سنتور را نزد علی‌اكبر شاهی و حبیب سماعی‌، كمانچه را نزد حسین‌خان اسماعیل‌زاده‌، ضرب را نزد حاجی‌خان ضربی‌، نی را نزد اكبرخان‌، تار را نزد استاد علی‌نقی وزیری و سه تار را در مكتب استاد میرزا عبدالله و غلامحسین درویش به كمال فراگرفت.

در جوانی به مدرسه كمال‌الملك رفت و نقاشی را فراگرفت‌. هم‌چنین‌، مهارت‌هایی چون سوهان كاری‌، نجاری‌، ریخته‌گری‌، معرق‌كاری و خاتم‌كاری به دست آورد كه بعداً در ساختن آلات موسیقی به كار بست.

استاد صبا در سال 1306 از طرف استاد علینقی وزیری مامور شد تا در رشت مدرسه‌ای مخصوص موسیقی تاسیس كند.

وی نزدیك 2 سال در رشت اقامت كرد و در آنجا ضمن تعلیم موسیقی، به روستاها و كوهپایه های شمال رفت و به جمع آوری آهنگ های محلی پرداخت و ارمغان‌های بی‌نظیری از این سفر به همراه آورد.

زرد ملیجه، دیلمان، رقص چوبی قاسم آبادی، امیری مازندرانی و چند قطعه دیگر یادگار همین دوره از زندگی اوست.

در سال 1318 كه رادیو تهران تاسیس شد، صبا در رادیو به كار نوازندگی پرداخت ولی در همه حال در هنرستان موسیقی به كار تدریس و تحقیق موسیقی اشتغال داشت و در اواخر عمر نیز در منزلش كلاس موسیقی دایر كرده بود و علاقه مندان را تعلیم می داد.

شاگردان معروف صبا عبارتند از: علی تجویدی، فرامرز پایور، حسین تهرانی، حسین ملك، حسن كسایی، غلامحسین بنان، محمد بهارلو، ابراهیم قنبری، رحمت الله بدیعی، مهدی خالدی، عطاء الله خرم، همایون خرم، داریوش صفوت، لطف الله مفخم پایان و ...

صبا علاوه بر اینكه ادبیات كلاسیك ایران را به خوبی می شناخت، زبان انگلیسی را خوب می‌دانست و از ادبیات جدید ایران نیز اطلاع داشت.

این موسیقیدان بزرگ، آثار نیما و هدایت را می‌خواند و با نیما و شهریار روابط نزدیك داشت.

او با شهریار از ایام جوانی دوست بود. این دوستی تا پایان عمر او دوام كرد و در زمان مرگ نیز شهریار بر بالین او حضور داشت.

استاد ابوالحسن صبا پس ار سال‌ها كوشش و پرورش شاگردان فراوان، در سال 1336 و به علت ناراحتی قلبی در سن 55 سالگی چشم از جهان فروبست و در قبرستان ظهیرالدوله به خاك سپرده شد.

بعد از مرگ استاد، بر طبق وصیت وی و به خاطر تجلیل و قدردانی از این هنرمند نامی‌، خانه وی در 29 آبان 1353، به موزه تبدیل شد و همسر ایشان به كمك فرزندان استاد، اشیا و لوازم متعلق به استاد را جمع‌آوری و به موزه اهدا كردند.

سردبیر: سحر فخاری

  • #حبیب سماعی #حسین‌خان هنگ آفرین #رادیو آوا #سه تار #علی‌اكبر شاهی #كمانچه #مشاهیر موسیقی

مشاهیر

  • حسین صبحدل

  • مجید انتظامی

  • حسین تهرانی

  • احمدعلی راغب

  • اردشیر كامكار

  • شهرداد روحانی

  • كیوان ساكت

  • بیژن كامكار

  • فرامرز پایور

  • لوریس چكناوریان