خبرگزاری فارس، گروه موسیقی ـ علیرضا سپهوند: دنیا و هستی مدام در تغییر و دیگرگونی است لیكن نه با این سرعت و حجم تخریبی كه در موسیقی شاهد آن هستیم. سیل حجیم و ویرانگر موسیقی مردم‌پسند همچون سونامی به راه افتاده و این حجمه آنچنان به یكباره و ناگهانی بوده كه كارشناسان و دست‌اندركاران موسیقی هم به درستی نمی‌دانند چه بر سر آینده موسیقی اصیل ایرانی می‌آید و طی چند دهه آینده موسیقی ایرانی دستخوش چه حجمی از تغییر و دگرگونی خواهد شد و این شرایط به كجا ختم می‌شود، لیكن همه این را می‌دانیم كه تا آنجا كه می‌توان باید از كیان موسیقی ایرانی حراست كرد و نگذاشت این موج هرجا كه می‌خواهد ما را با خود ببرد بلكه می‌توان سدی بر آن بست و آن را به فرصتی تبدیل كرد.

امروزه جوانانی را كه با این سیل غول‌آسای موسیقی‌هایی كه از هر مستمسكی برای به دست آوردن پول بهره می‌جویند و به هیچ اصلی پایبند نیستند، باید دریابید و مدام به فكر راهكارهایی برای جذب جوانان به موسیقی ایرانی بود چراكه موسیقی‌های وارداتی و مضر به فریبندگی یك فست‌فود می‌توانند آثار مصرفی خود را به جوانان بخورانند و در این وانفسا تهیه خوراكی از جنس موسیقی اصیل ایرانی كه نیازمند بن‌مایه و مقدمه و شعور در آن زمینه است را بسیار صعب و دشوار می‌كند.

هرگاه آلبومی در حوزه موسیقی ایرانی خلق می‌گردد بسیاری نگاه‌های نگران بلافاصله آن را تهیه كرده و سراغ ویژگی‌هایی از نو‌آوری و جذابیت در آن می‌گردند به امید اینكه چراغ موسیقی ایرانی همچنان پرفروغ باشد و بتواند در این دوران حرفی برای گفتن داشته باشد و ضمن حفظ اصول دارای شرایطی باشد كه بتواند بیشترین جذب را از جوانان داشته باشد كه این كار در این دوران بسیار دشوار است.




آلبوم «افسانه روزگار» كاری‌ست از مسعود شعاری نوازنده سه‌تار و كارشناس موسیقی اصیل ایرانی كه بسیاری از آثار او باعث شده كه در بین موزیسین‌ها از او به عنوان هنرمندی كه به دنبال نوآوری‌ است یاد شود، همچون كارهایی كه وی به صورت مشترك با كریستوف رضاعی یا دیگر نوازندگان خارجی انجام داده، در بحث موسیقی فیوژن تحسین بسیاری را برانگیخته است.

سالار عقیلی نیز خوانندگی این آلبوم را برعهده دارد. عقیلی یكی از پركارترین خوانندگان موسیقی كلاسیك ایرانی است كه بیشتر به واسطه خواندن آثار وطنی به شهرت رسیده است. صدای با صلابت و حماسی این خواننده و نیز انعطاف حسی و عاطفی در خوانش آثار تغزلی و عاشقانه او را به یكی از پركارترین خوانندگان سنتی حال حاضر ایران تبدیل كرده است.

«شب خیال - دشتی»، «بسته‌دام - دشتی»، «آتش دل - دشتی»، «آتش عشق - بیات ترك»، «خفته بیدار - ابوعطا»، «بهاردلكش - ابوعطا»، «خاطرپراكنده - اصفهان»، «شور مستی - اصفهان» قطعات آلبوم «افسانه روزگار» را تشكیل می‌دهند كه بر روی اشعاری از سعدی، عطار، خیام، فریدون مشیری و حسین گل‌گلاب با آهنگسازی پرویز ایرانپور، علی‌نقی وزیری، مرتضی نی‌داود، درویش‌خان به روایت بهاری خلق شده است.

اولین مزیت این آلبوم گنجاندن تكنوازی ساز اصیل ایرانی سه‌تار در این آلبوم است كه با نوازندگی ملیح، زیبا و با احساس مسعود شعاری جلایی خاص به آلبوم باكلام بخشیده، چیزی كه امروزه در خلق آلبوم موسیقی كلاسیك ایرانی كمتر دیده می‌شود.

مضراب‌های شمرده و دُراب‌های زیبا و پاساژ‌های تكنیكی و متصل به میزان‌های سرشار از احساس این نوازنده، تقابل درست احساس و تكنیك را به رخ می‌كشد.

آلبوم «افسانه روزگار» دارای 18 تراك است كه در حالی نوآورانه به موازات تعداد قطعات باكلام، تكنوازی سه‌تار گنجانده شده و گویی دفتر هر تصنیف باكلام باید با آوازی دلنشین از سه‌تار آغاز شود و شنونده را مهیای شنیدن اثری باكلام كند. این تواتر و یك در میانی از ابتدا تا آخرین قطعه تكرار می‌شود.

همچون برخی دیگر از سازهای موسیقی اصیل ایرانی، سه‌تار نیز دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد بوده و تقابل ساز و نوازنده تقابلی خاص بوده و ارتباط مستقیم با روحیات نوازنده دارد. به ویژه در مقام بداهه‌نوازی و با توجه به ویژگی‌های خاص سه‌تار و توجه به این نكته كه شخصیت و روحیات هر نوازنده باید همخوانی و هم‌آوایی نزدیكی با شخصیت صدادهی ساز وی داشته باشد. لذا سازی كم‌صدا، با حالت گرفته و نهفته چون سه‌تار را نوازنده‌ای درون‌گرا و بی‌تظاهر و گوشه‌گیر تكامل می‌بخشد. همین عوامل و پیچیدگی‌ها در تعامل ساز و نوازنده باعث شده اساتید كمتری در حوزه این ساز نسبت به دیگر سازهای ایرانی در سپهر موسیقی ایرانی بدرخشد كه از آن میان می‌توان به استاد بزرگ احمد عبادی اشاره كرد.

نوازندگی‌ مسعود شعاری با جملات فاخر و وزین، نُوانس و صدادهی اصیل سه‌تار و مضراب‌های شمرده و اشاره به مضراب‌های تك‌سیم و جلایی بسیار زیبا كه گوش هر شونده را نوازش می‌كند.

تصانیف این آلبوم كه از آثار گذشتگان و بزرگان موسیقی كلاسیك ایرانی انتخاب شده‌اند هر كدام جذابیت خاص خود را دارا هستند. لیكن چه در تنظیم و اركستراسیون و سازبندی و چه در خواندن، اتفاق خاصی برای این آثار نیفتاده و به اصطلاح امروزی ارزش افزوده چندانی ندارد. چراكه اگر از جنبه خوانندگی بنگریم كه این آثار با خوانندگان بزرگ و به بهترین شكل ممكن از تحریر، حجم و رنگ صدا و بار عاطفی و احساسی آن زمان و مكان خوانده و ضبط شده است كه در این آلبوم برتری‌ای بر هیچكدام متصور نیست.

در بخش تنظیم این تصانیف كار خاصی صورت نگرفته و همان سازبندی ایرانی لیكن اینجا با برتری صوتی ساز سه‌تار ضبط شده است. ای‌كاش مسعود شعاری كه در بین هر تصنیف یك قطعه آوازی سه‌تار منظور كرده و به زیبایی نواخته، برای آواز ایرانی هم جایی در نظر می‌گرفت و یك یا چند قطعه ساز و آواز با سالار عقیلی بر روی اشعار بزرگان ایران‌زمین ارائه می‌داد. چرا كه این روزها آواز ایرانی بسیار مغفول مانده و تولید آواز به شدت روبه افول نهاده و موزیسین‌های اصیل ایرانی باید بیشتر در این زمینه اهتمام ورزند و برای به فراموشی نسپرده شدن این مایه جاودانه موسیقی ایرانی چاره‌ای بیندیشند و به فكر نوآوری و جذابیت بخشیدن به آواز ایرانی باشند و با راهكارهایی خلاقانه آواز را با پكیجی جذاب به جوانان امروزی هدیه كنند.

هرچند تصانیفی هم كه در این آلبوم انتخاب شده از تنظیم و سازبندی تا خوانندگی تحول خاصی ایجاد نكرده و نوآوری خلاقانه خاصی هم ندارد و به احتمال قوی از اقبال فراوانی برخوردار نخواهد بود چرا كه با موسیقی‌هایی كه امروز به خورد جوانان داده می‌شود همچون چیپس و پفك فریبنده، اغواگر و مضر هستند كار برای موزیسین‌های اصیل ایرانی بسیار بسیار دشوارتر از قبل گردیده تا بتوانند ذائقه توده مردم را لااقل به دهه پنجاه و شصت باز گردانند. پس در این راه دشوار باید كارهایی با حساسیت بسیار بالا و اركسترهایی بسیار قدرتمند با نوآوری در تنظیم و اركستراسیون و نیز نوآوری و اقتدار مضاعف در خوانش همراه باشد كه بتوان پله‌ای موسیقی و مخاطب آن را ارتقا بخشید.

واریاسیون، پاساژهای سنتی و جذاب، پدال‌ها و مُدگردی با اركستراسیون‌های نوآورانه و بدیع می‌تواند در جذابیت و كشاندن مخاطبان جوان به سمت و سوی موسیقی ایرانی بسیار تأثیرگذار باشد كه نمونه آن را می‌توان در اثری همچون قطعه «چرا رفتی» از تهمورث پورناظری و همایون شجریان یافت كه در عین اینكه خواننده سنتی می‌خواند لیكن زیبایی تنظیم و اركستراسیون و روند ملودیك تصنیف و جذابیت‌های پاپ‌گونه خواننده كه آسیبی هم بر پیكره كلی خوانندگی سنتی نزده، همه و همه باعث جذابیت و اقبال این قطعه شده و مشوقی است برای آهنگسازان ایرانی كه با تأكید بر اصالت موسیقی ایرانی از این اِلِمان‌ها بهره جسته و در این سیاهه بازار موسیقی جا و مجالی برای موسیقی اصیل ایرانی دست‌وپا كنند تا این گوهر گرانقدر به دست فراموشی سپرده نشود.

هرچند بسیاری از موزیسین‌های ایرانی تقلید از غرب را برنمی‌تابند لیكن دنیا ناگزیر از تغییرات و در این راه و حتی در موسیقی نیز باید بسیاری روش‌ها و شیوه‌هایی كه آنها پیش‌تر از ما با آزمون و خطا به سرمنزل رسانده‌اند را به كار بندیم. موسیقی ما نیز می‌تواند با تمركز بر اصالت و اصول محلی و با نگاهی جهانی به اصطلاح «گلوكال» نه تنها در ایران كه قابلیت ترقی و اشاعه در سطح جهانی را دارا است و می‌توان آن را با پكیجی استانداردیزه كرده و با بهره از عوامل و فاكتورهای جهانی موسیقی به خوراكی روحی و قابل هضم برای جهانیان تبدیل كرد.

انتخاب اثر یكی از اركان اصلی موفقیت یك آلبوم محسوب می‌شود. قطعه «آتش عشق» به آهنگسازی استاد فقید مرتضی‌خان نی‌داود یكی از بهترین انتخاب‌های این مجموعه است كه به لحاظ جذابیت روند ملودیك و انتخاب به‌جای شعر سعدی آن هم بر روی آواز بیات ترك هر شنونده‌ای را مجذوب خود می‌كند.

سالار عقیلی نشان داده بیات ترك را بسیار با احساس می‌خواند و این قطعه را با احساس هرچه تمام‌تر خوانده و یكی از با احساس‌ترین قطعاتی است كه طی سال‌های اخیر خوانده است. تنظیم این قطعه نیز همچون دیگر قطعات این آلبوم حاوی نوآوری یا مطلب و ایده‌‌ای خاص نیست. لیكن حلاوت و تغزلی كه سه‌تار بر روی دریای اركستر موج‌سواری می‌كند، گوش هر شونده‌ای را به لطافت می‌نوازد. آكوردهای زیرصدای عود حجم خوبی به فضای «پریفرال» (پیرامونی) خواننده داده و جذابیت كلام را دو چندان می‌كند. اینچنین فاكتورهایی باید در تنظیم‌ها بیشتر گنجانده شود. ای‌كاش نوانس‌ها در این قطعه بیشتر و با حساسیت بالاتری رعایت و اجرا و ضبط می‌شد كه یقیناً بر جذابیت مضاعف قطعه می‌افزود. در مجموع این قطعه یكی از شنیدنی‌ترین قطعات آلبوم «افسانه روزگار» به آهنگسازی مسعود شعاری و خوانندگی سالار عقیلی است لیكن برای تمام این آلبوم نمی‌توان انتظار موفقیتی همه‌جانبه داشت و در شرایط فعلی و در فضای امروز جامعه نمی‌تواند جایی بین جوانان باز كند. با این وجود باید با آغوش باز از این نوع آلبوم‌های موسیقی ایرانی استقبال كرد و به اشاعه آن بین جوانانی كه به سمت موسیقی‌های وارداتی كشش دارند مبادرت ورزید.

انتهای پیام/