جشنواره موسیقی فجر به علت عملكرد متولیانش از اعتبار افتاده است/ چطور می‌شود جشنواره‌ 33 ساله آیین‌نامه نداشته باشد؟
كیوان ساكت نوازنده تار و آهنگساز موسیقی ایرانی گفت: جشنواره به علت عملكرد ناصواب متولیان جشنواره از اعتبار افتاده است و شركت كردن در آن به نوعی از دست دادن وجهه و اعتبار بین اهل دل است.
به گزارش خبرنگار موسیقی فارس، رضا مهدوی موسیقی‌شناس و نوازنده سنتور به عنوان مجری كارشناس برنامه «چشم شب روشن» شامگاه دوشنبه 9 بهمن، میزبان كیوان ساكت، آهنگساز و مدرس دانشگاه بود و درباره جشنواره موسیقی فجر با او به گفتگو پرداخت.

«ردیف» شالوده و شاكله موسیقی ایرانی است

در ابتدای برنامه ساكت با اشاره به اینكه مردم عادی از من می پرسند كه ملاك هایمان برای تشخیص هنر ناب چه باشد و چگونه می توانیم زیبایی شناسی و حس جمال شناسی خودمان را ارتقا و آثار را از هم تمیز بدهیم، گفت: «ردیف» شالوده و شاكله موسیقی ایرانی است كه تدوین آن به شكل امروزی به حدود 100-150 سال گذشته بر می‌گردد و منتسب به خاندان فراهانی و میرزا عبدالله آقا حسینقلی است. مقام‌هایی است كه با ترتیب خاصی كنار هم قرار داده‌اند و به آن ردیف می‌گویند. معنی ردیف همان قطار شده، منظم شده است. همان چیزی كه واژه‌اش در فرهنگ لغت آمده است.

وی افزود: دستگاه‌هایی كه در موسیقی ردیفی می‌گویند تعدادشان هفت دستگاه است و پنج آواز داریم. بزرگ‌ترین و معروف‌ترین دستگاه‌های ما شور است كه چند آواز و نغمه هم متعلقات آن هستند مثل دشتی، ابوعطا، ابوافشاری و كرد بیات؛ دستگاه‌های بعدی ماهور و چارگاه كه اصلی ترینشان این دو و شور هستند. می توان گفت بقیه دستگاه‌ها در طول زمان از دل اینها زاده شده‌اند و بعد سه گاه و همایون و نوا. نغمه اصفهان را هم قدما زیرمجموعه دستگاه همایون انگار می‌كردند.

معرفت و نجابت سابق را كمتر در موسیقی امروز می‌یابیم

این نوازنده تار ادامه داد: كسی كه می‌خواست نزد استادان بنام برود مانند میرزا عبدالله آقا حسین قلی، اینها آنقدر برای موسیقی و ساز زدن تقدس و احترام قائل بودند كه معروف است بدون وضو دست به ساز نمی‌زدند. دستگاه راست پنجگاه و نوا (به ویژه نوا) حال خاصی دارند كه هرجور این دستگاه را بزنید یك شرافتمندی و نجابت خاصی در لابلای گام‌ها و سطرها و نت های این دستگاه هست كه قدما برای این دو دستگاه بیشتر از سایر دستگاهها، نغمات، الحان و مقام‌ها احترام قائل بودند به طوری كه اینها را آخر از همه به شاگردشان درس می‌دادند تا ببینند این شاگرد محرم هست، اهلیت هنری دارد، اهل سر و راز هست، اصلا معرفت دارد؛ معرفتی كه هنر آبشخور خودش را از آن می‌گیرد.

ساكت یادآور شد: شما آثار استاد وزیری، استاد خالقی و استاد محجوبی را گوش كنید. خیلی از اینها به دلیل تكنولوژی آن موقع با كیفیت بد ضبط شده‌اند ولی یك معرفت، شرافتمندی، نجابت و خلوصی در این آثار هست كه من در دوران نوجوانی‌ام بدون اینكه بدانم احترام خاصی برایشان قائل بودم اما امروز علتش را می‌دانم. این معرفت و نجابت اگر نگوییم كلا از موسیقی ما رخت بربسته بایستی به قول استاد شفیعی كدكنی بگوییم اندك‌یابند.

چطور می‌شود جشنواره‌ای 33 ساله شود و آیین نامه نداشته باشد؟

وی خطاب به مردم گفت: به مردم عزیزم می‌گویم «بوی موی جولیان» یا آثار وزیری را گوش كنید و ببینید چه احساس نجابت و شرافتمندی در این آثار هست و این یكی از مهم ترین عناصری است كه سازنده و نوازنده باید اهلیت هنری داشته باشد. محرم باشد یعنی گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش و موسیقی ایران ما همان پیغام سروش است. ابوسعید ابوالخیر می‌گوید سحرگاه در حال مناجات و عبادت خداوندگار بودم ناگاه صدای تاری شنیدم گفتم تبارك الله، آوازی از بهشت به گوشم رسید.

این مدرس دانشگاه بیان كرد: جشنواره موسیقی فجر بزرگترین اتفاق موسیقی سال در ایران است ولی این جشنواره به دلایلی از جمله نداشتن آیین نامه مورد نقد است. آیا می شود جشنواره ای 33 سال كار كند و آیین نامه نداشته باشد و در این دو سه سال اخیر به شكل ناصواب اداره بشود؟ به صورت محفلی كه همه برای كانون مشخصی هستند. خودشان به خودشان جایزه بدهند، خودشان را اول بكنند، خودشان فقط خودشان را ببینند. چطور می‌شود این را توضیح داد؟

دوستان انقدر بی‌توجه بودند كه نه پند گرفتند و نه ملال!

وی تصریح كرد: شاید بزرگترین عیب جشنواره همان نداشتن آیین نامه است كه با كمك دوستان، آیین نامه ای را كه رئیس دفتر موسیقی به ما دادند اصلاح و ویرایش و تقدیم وزیر محترم كردیم كه ایشان هم نكاتی بر آن نوشتند. قرار شد تا پایان همین بهمن ماه این را اعلام كنند و گفتند معاونت قبلی این را مطالعه كرده و زیرش نوشته اند: خیلی خوب است و ابلاغ خواهم كرد ولی این اتفاق نیفتاده است. من آنچه شرط بلاغ است با تو می گویم تو خواه از سخنم پند گیرخواه ملال. جالب است كه دوستان انقدر بی‌توجه بودند كه نه پند گرفتند و نه ملال.

ساكت ادامه داد: در گذشته اگر كسی به كسی كلمه تو را می گفت طرف بهش بر می‌خورد. استاد قنبری مهر یكی از بزرگ ترین استادان سازسازی معاصر است و چون ما ارزش بعضی چیزها را از قیمت آن متوجه می شویم، همینقدر بگویم كه چند سال پیش یك ویولون ایشان یك و نیم میلیون دلار در بازار بین المللی فروش رفت. به ایشان گفتیم چرا كنج خلوت گزیدی؟ البته سن ایشان هم این انزوا را می‌طلبد ولی سال‌هاست كه ایشان گوشه خلوت گزیده است كه می‌گوید خلوت گزیده را به تماشا چه حاجت است. ایشان گفت ما آموختیم كه حساس باشیم. همانطور كه یك پزشك آموخته است وقتی به شما نگاه می‌كند بیماری‌ها را ببیند یا كسی كه ورزش رزمی می‌كند می‌آموزد كه اگر ضربه‌ای خورد ناراحت نشود و دردش نگیرد؛ ما هم به فراخور كارمان آموختیم كه حساس باشیم.

وی افزود: استاد قنبری می گویند اگر به من بگویند تو، من سه روز مریضم كه من چه كردم كه به من تو گفتند. وقتی صحبت از صبا می‌كند اشك در چشمانش جمع می‌شود و می‌گوید بیا ببین شاگردت هنوز همان شاگرد است و هیچ وقت به خودش غره نشد و حقوق هیچ كس را پایمال نكرد و پای بر حق كسی نگذاشت. خیلی مهم است كه در سفره شخص، پول یا روزی ناحلال وارد نشود. ما به این چیزها معتقدیم. اینها مال ما، مال شرقی‌ها و مال ایران است. مگر نداشتیم رفتگر محترمی كه كیف پر از دلار را برگردانده است؟ زیرا او باید مال حلال در سفره اش بیاید.

آهنگ‌هایی كه می‌سازند مثل حباب روی موج یك بار مصرف است

موسس گروه موسیقی وزیری اظهار كرد: نامحرم زیاد وارد موسیقی ما شده است. هر كسی كه آواز خواند كه نمی‌شود هنرمند خواندش. كسی دارد كنار خیابان باقالی می‌فروشد و با خودش می‌خواند، او هم خواننده است؟ هركس دوتا تار خرید یا كمانچه خرید و كمانچه زد كه نمی‌شود به او هنرمند گفت. آهنگ ساخته می‌شود ولی چرا ماندگار نیست و مثل حباب روی موج هست؟ یك بار مصرف است. چون از دل بر نمی‌خیرد و بر دل نمی|‌نشیند.

ساكت تصریح كرد: آنقدر اتفاقات نامیمون در طول این سال‌ها به ویژه این دو سه سال اخیر افتاده است كه به دو علت هنرمندان راستین در جشنواره شركت نمی‌كنند. نمی‌گویم كسانی كه شركت كردند هنرمند راستین نبودند، اندك در بینشان آهنگسازان و نوازنده‌های خوبی هستند. جشنواره به علت عملكرد ناصواب متولیان جشنواره از اعتبار افتاده است و شركت كردن در آن به نوعی از دست دادن وجهه و اعتبار بین اهل دل است. انگیزه ای برای حضور نگذاشتند.

خبرگزاری فارس: «چشم شب روشن» به تهیه‌كنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا، شنبه تا چهارشنبه هر شب ساعت 23 از شبكه چهار سیما روی آنتن می‌رود.

انتهای پیام/