ناصح بهرام بیگی پژوهشگر و دبیر اجرایی یازدهمین جشنواره موسیقی «بیت و حیران» ضمن اشاره به توسعه كمی و كیفی این رویداد موسیقایی بیان كرد: در این دوره، تعداد شركت‌كنندگان چه در بخش رقابتی و چه در برنامه‌های جنبی به‌طور محسوسی افزایش پیدا كرده است. مهم‌ترین دلیل این رشد، شناخته‌تر شدن جشنواره، مدیریت اجرایی در برگزاری جشنوارە، اعتماد هنرمندان به روند داوری، بازتاب مثبت دوره‌های قبل و حمایت های اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و شهرستان سردشت بوده است. علاوه بر این، گسترش اطلاع‌رسانی در استان‌های مختلف و حضور پررنگ‌تر هنرمندان جوان باعث شد امسال طیف گسترده‌تری از گروه‌ها، تك‌نوازان و راویان محلی در جشنواره شركت كنند. با این افزایش شركت كنندگان و گستردگی جشنواره در شهرهای دیگر می توان گفت جشنواره از یك رویداد محدود محلی، به فضایی فراگیرتر و ملی نزدیك شده است و همین موضوع به افزایش قابل توجه تعداد شركت‌كنندگان منجر شده است.

این پژوهشگر موسیقی كردی با بیان اینكه از منظر كیفی، جشنواره امسال وارد مرحله‌ای شده كه می‌توان آن را بلوغ فرهنگی و بازاندیشی انتقادی نامید، اظهار كرد: ما دیگر تنها برگزاركننده مجموعه‌ای از اجراها نیستیم، بلكه به‌دنبال این هستیم كه رابطه موسیقی بومی با زندگی امروز مردم را دوباره تعریف كنیم.یكی از این تجارب، گسترش گفتگوی بین‌نسلی است. ما امسال آگاهانه فضاهایی برای تعامل میان هنرمندان پیشكسوت و جوان فراهم كرده‌ایم؛ زیرا معتقدیم انتقال دانش موسیقایی در موسیقی نواحی، تنها از طریق كلاس و كارگاه اتفاق نمی‌افتد، بلكه در سایه هم نشینی، شنیدن، تجربه كردن و فهم زیباشناسی محلی رخ می‌دهد. این تجربه باعث شد جشنواره از یك رقابت ساده، به یك مجلس گفتمانی و آئینی تبدیل شود.

بهرام بیگی افزود: از تجارب دیگر، بازتعریف كیفیت در برابر استانداردهای مدرن است. كیفیت در موسیقی نواحی به معنای تكنیك‌های پیچیده یا اجرای صیقل‌یافته شهری نیست بلكه حفظ «صداقت»، «هویت صوتی منطقه» و «حالت‌مندی» موسیقی است. ما امسال تلاش كرده‌ایم كیفیت را در همین معنای اصیل آن بسنجیم؛ یعنی چقدر یك اجرا توانسته ریشه، جهان‌بینی و زیست‌بوم خود را بازتاب دهد؟ پس جشنواره امسال نه‌تنها یك رویداد هنری، بلكه تمرینی برای بازاندیشی در هویت جمعی و نقش موسیقی در حفظ آن بوده است.

دبیر اجرایی یازدهمین جشنواره موسیقی «بیت و حیران» در بخش دیگری از صحبت های خود درباره گستردگی موسیقی نواحی توسط این جشنواره توضیح داد: به اعتقاد من جشنواره «بیت و حیران» طی این سال‌ها توانسته موسیقی مناطق كمتر شنیده‌شده را به صحنه ملی بیاورد. میان هنرمندان كرد، ترك، لر، بلوچ، گیلك و دیگر نواحی یك گفتگوی طبیعی و فرهنگی شكل دهد و باعث ثبت، آرشیو و معرفی نسل جدید نوازندگان ریشه‌دار شود.بنابراین جشنواره نه صرفاً یك رویداد، بلكه پلتفرمی برای گردش فرهنگ بومی شده است.

وی درباره ضمانت استمرار چنین رویدادهای گفت: درحالی‌كه بسیاری از جشنواره‌های مشابه تعطیل می‌شوند، اما جشنواره «بیت و حیران» دوام آورده زیرا بر پایه یك نیاز واقعی اجتماعی بنا شده و دارای سرمایه‌ فرهنگی جمعی است؛ مردم منطقه خود را صاحب جشنواره می‌دانند. ساختار اجرایی آن وابسته به یك گروه كوچك و متعهد بوده، نه سلسله ‌مراتب اداری گسترده، جشنواره بیشتر بر اصالت تكیه دارد تا بر فُرم و تشریفات و این تركیب، یك «زیست‌پذیری فرهنگی» ایجاد كرده كه ضامن بقاست.

بهرام بیگی درباره انطباق فضای شهری سردشت با این جشنواره‌ بیان كرد: سردشت به دلایل مختلفی بستری كاملاً طبیعی برای جشنواره است چرا كه ریشه عمیق بیت‌خوانی و حیران‌سرایی در ساختار فرهنگی آن وجود دارد.جغرافیای كوهستانی كه خود یك «اقلیم موسیقایی» است؛ صدا، روایت و زیست‌بوم در این منطقه وحدتی ارگانیك دارند. حافظه جمعی مردم كه هنوز حامل سنت‌های شفاهی و موسیقایی است و شهری با هویت كردیِ زنده كه موسیقی در آن یك عنصر اجتماعی است، نه یك فعالیت تزیینی همه از دلایلی است كه باعث شده جشنواره در سردشت نه تنها «برگزار» شود بلكه رشد كند زیرا با بافت فرهنگی شهر هم‌خانواده است.

جشنواره موسیقی «بیت و حیران» از 11 تا 13 آذر در سردشت برگزار می شود.