تبیین «تاریخ فرهنگی ایران معاصر» با زبان موسیقی و مستند

ناصر فكوهی انسان شناس، نویسنده و مدرس دانشگاه با اشاره به راه‌اندازی پروژه «چهره‌های زمان» توضیح داد: مؤسسه «انسان شناسی و فرهنگ» طی سال‌های اخیر پروژه معرفی تاریخ فرهنگی ایران را آغاز كرده و در این راستا هم دست به كارهای متفاوتی زده كه در سامانه اینترنتی این پروژه قابل رؤیت است. این پروژه كه عمده تمركز خود را بر رویدادهای فرهنگی كشورمان بنا نهاده دربرگیرنده ابعاد مختلفی است كه پیش از این هم درباره آن توضیحاتی داده شده است. در این چارچوب كتاب‌های ارزشمندی هم تولید شده كه تعدادی از آن‌ها منتشر شده اما تعداد زیادی دیگر هم به دلیل كمبود بودجه منتظر انتشار هستند كه متأسفانه هنوز موفق به تأمین آن‌ها نشدیم.

وی ادامه داد: آنچه برای ما در این پروژه به شدت مورد توجه بوده و هست توجه به ارائه یك روایت پژوهشی و مستند از تاریخ 100 ساله كشورمان در عرصه‌های فرهنگی است. تاریخ 100 ساله‌ای كه به نوعی تاریخ مدرنیته ایران زمین هم معرفی می‌شود. در این راستا همواره این دیدگاه‌های سیاسی و سیاستمدارانه بود كه بیشتر از هر عبارت دیگری مورد توجه قرار گرفته است. در حالی كه به اعتقاد من این مساله اساسی نیست، بلكه مساله اساسی توجه به حوزه فرهنگی است. زیرا آن چیزی كه جامعه را می‌سازد مردم و فرهنگ هستند. البته اگرچه همواره در این مقولات سیاست دخالت می‌كند اما لازم است در این چارچوب به مسائل فرهنگی توجه زیادی شود.

مدرس گروه انسان شناسی دانشكده علوم اجتماعی دانشگاه تهران بیان كرد: در این چارچوبی كه به آن اشاره كردم ما تلاش كردیم تا با تمركز بیشتری تاریخ فرهنگی ایران را بررسی كنیم. شرایطی كه دربرگیرنده بررسی اجمالی حوزه سیاست نیز هست و می‌تواند علاوه بر مكتوباتی كه به عنوان كتاب در این قالب معرفی می‌شود از تمام رسانه‌های دیگر به عنوان یك پروژه بینا رشته‌ای نیز پیش روی مخاطبان قرار گیرد. اتفاقاً ما در همین مسیر است كه می‌توانیم علاوه بر معرفی تاریخ فرهنگی ایران معاصر در معرفی تاریخ فعالیت‌های هنری كشورمان نیز فضای متفاوتی را در شبكه‌های مجازی ایجاد كنیم. ما در این روند است كه با استفاده از رسانه‌های جدید می‌توانیم حافظه تاریخی درباره كنشگران فرهنگی هنری را زنده كنیم. شرایطی كه قطعاً ابزارهای هنری مانند عكاسی، سینما، موسیقی و هنرهای دیگر می‌توانست كمك دهنده خوبی در تأثیرگذاری مثبت این جریان باشد.

فكوهی با اشاره به جزئیات دیگر پروژه «چهره‌های زمان» گفت: پیش از اجرایی شدن پروژه من به همراه همكارانم تلاش می‌كردیم تا با استفاده از تصاویر و آثار موسیقایی مندرج در گوگل كه دارای حق رایت نبودند برای پروژه‌های این چنینی استفاده كنیم. یعنی تكیه ما در این دوران بیشتر روی متن با خوانش موسیقی همراه با عكس و تصویر بود. اما بعد از اینكه جدی تر شدن روند اجرایی پروژه شرایط به گونه‌ای رقم خورد كه ابتدا مهرداد اسكویی از كارگردانان شناخته شده مستند كه آرشیو عكس‌های بسیار خوبی هم دارد وارد پروژه شد و من به دلیل آشنایی و اعتمادی كه به او داشتم فضایی را فراهم كردم كه بتوانیم استفاده بهتری از كارهای این هنرمند كنم. در پس این فعالیت متن خوانی همراه با نمایش عكس بود كه بعدها مهرداد اسكویی پیشنهاد داد این فضا را با موسیقی پیش ببریم كه در این چارچوب بردیا صدرنوری را به‌عنوان تك‌نواز پیشنهاد داد و من نیز استقبال كردم. تا جایی كه فضا به سمت و سویی پیش رفت تمامی آنچه در پروژه «چهره‌های زمان» پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد كاملاً اورجینال تولید شد.

وی در پایان ضمن معرفی عوامل پروژه «چهره‌های زمان» گفت: در این پروژه بنده به عنوان نویسنده متن، مهرداد اسكویی به عنوان عكاس و گوینده متن، بردیا صدرنوری موسیقی و حامد كلجه‌ای تنظیم ویدئو گروه اجرایی را تشكیل می‌دهند. به هر حال هدف ما از این پروژه علاوه بر معرفی تاریخ معاصر ایران زمین در عرصه‌های فرهنگی هنری قدردانی از چهره‌ها و شخصیت‌های شناخته شده فرهنگ و هنر كشورمان است. و امیدواریم این ویدئوهای یك دقیقه‌ای كه در هركدام با یك موسیقی كه خاص هر كدام ساخته شده، با متنی ویژه كه برای هر شخصیت نوشته شده و عكسی و كلامی زیبا همراه هستند، مورد توجه و علاقه دوستان قرار بگیرند و تا جایی كه ممكن است آنها را به اشتراك بگذارند.