از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب خراسان آنچنان غنی از موسیقی‌ست كه هرگوشه از این منطقه را روایت‌ها و تاریخی شفاهی چندهزار ساله عریض و طویل از آواز و دوتار و كمانچه فراگرفته است.از این رو اگر موسیقی خراسان را گسترده‌ترین و متنوع‌ترین موسیقی نواحی ایران بنامیم شاید سخن به گزاف نگفته باشیم.
نوایی تا حریف‌كش، روایت شفاهی موسیقی خراسان در جشنواره جوان
خبرگزاری فارس ـ گروه موسیقی ـ علیرضا سپهوند: خراسان از نظر وسعت جغرافیایی برابر با كشور ژاپن است و بی‌شك موسیقی این منطقه به گستردگی و تنوع این كشور شرق دور است. از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب خراسان آنچنان غنی از موسیقی‌ست كه هرگوشه از این منطقه را روایت‌ها و تاریخی شفاهی چندهزار ساله عریض و طویل از آواز و دوتار و كمانچه فراگرفته است. از این رو اگر موسیقی خراسان را گسترده‌ترین و متنوع‌ترین موسیقی نواحی ایران بنامیم شاید سخن به گزاف نگفته باشیم.

از «حاج قربان سلیمانی» تا «غلامعلی پورعطایی» بسیار استادانی كه روایت‌گر فرهنگ شفاهی موسیقایی این سرزمین پهناور و كهن بوده و هستند و این میراث اكنون به دست نسلی جوان رسیده كه وظیفه‌اش از تمام پیشینیان خود برای حفظ و اشاعه این هنر به غایت دشوارتر است چراكه فناوری‌های نوین بشری و ابزار اطلاع‌رسانی و موتورهای جستجویی همچون گوگل و سایت‌هایی چون نت‌فلیكس و آمازون، همه و همه ره‌آورد جذاب و اغواگر خود را خوراك امروزه بشر كرده‌اند و به هزار لطایف‌الحیل جوانان را مجذوب فرآورده‌های غیرنفتی خود كرده‌اند كه بسیاری از آنان را به نادرست «هنر» می‌نامند.

یكی از مهم‌ترین آمال جشنواره ملی موسیقی جوان كه سیزدهمین سال برگزاری خود را می‌گذراند، حفظ و تقویت فرهنگی هنری بین نسل گذشته و حال است و خوشبختانه تا به امروز كارنامه قابل قبولی از خود ارائه كرده است.

تالار رودكی در این روز از نوازندگان شمال خراسان در بخش‌های دوتار، آواز و دوتار، كمانچه و دایره در حضور هیأت داوران، حسین ولی‌نژاد، گل‌افروز و محمد یگانه میزبانی كرد.

گروه سنی الف در بخش ساز دوتار آغازگر نهمین روز جشنواره بودند. سامه قدیمی در رشته دوتار از رده سنی الف روی صحنه آمد و به اجرا پرداخت. پس از او فرهاد اسلامی، امیرحسین حسین‌زاده، علیرضا ملكی، نیما جمشیدی، محمد پاكبازمیاب، احمد اعتمادی‌پور، سیپان سپاهی‌لائین، رضا مهرابی‌ورگ و سروش نظری‌شیروان از این رده سنی و مصطفی اسلامی، جابر دلربائی، فرشاد علی‌نژاد‌چری، ساناز جنگجو، مبینا خواجه‌نژاد، اسماعیل شهرامیان، الهه اسدی‌جعفرنژاد، سهراب بابازاده، مهدی قربانی و امیرمحمد عیسی‌زاده از رده سنی ب به نوبت به روی صحنه آمده و برنامه خود را به اجرا گذاشتند.

ساز دوتار در گروه سنی ج ادامه یافت و مهدی كمالی روی صحنه آمد و به اجرای قطعات خود پرداخت. شهاب رضازاده، ابراهیم ابراهیم‌زاده لاین، بامداد غفاری، سیروس مهاجریامی، ذبیح‌الله احمدی‌اول، سامان فیروزه، موسی یوسفی‌گوگدره، اعظم كارگرفلاح، محمد جعفری و مجتبی حیدری دیگر شركت‌كنندگان این گروه سنی بودند كه برنامه خود را به اجرا گذاشتند.

ساز كمانچه ادامه بخش سوم موسیقی خراسان بود كه فرهاد اسلامی از رده سنی الف و جابر دلربائی از رده سنی ب شركت‌كنندگان این بخش بودند. پس از اجرای این دو نوازنده، در بخش دایره فاطمه رمضانی در گروه سنی الف روی صحنه آمد و پس او، بهار برادران‌آجیلیان از این رده سنی و مهدی قربانی از رده سنی ب و عاطفه هاشم‌زاده از رده سنی ج هنر خود را به اجرا گذاشتند.







بخش پایانی روز نهم جشنواره، به آواز و دوتار، كمانچه و دایره اختصاص داشت. ابتدا در بخش آواز و دوتار، علی‌اكبر حداد كارگرگلیان، محمدمهدی ولی‌نژاد، ژیكان سپاهی‌لائین، مهدی عقیقی، سیدپدرام خلیق، امیرحسین حسین‌زاده، رحمان خوشوقت علی‌آبادی و علی انصاری‌لائین از رده سنی الف و رامین نوروزی، سعید هوشمند، صادق غلامرضا زاده تنسوان، وحید طاهری، جلیل خانی‌علی‌آبادی، مجید الیاسی، فرشاد علی‌نژادچری و سیدمحمد جلالی‌نژاد از رده سنی ب و همچنین مظاهر حدادیان‌فاروجی، غلامحسین غلامی و احسان تصدیقی از رده سنی ج به نوبت به روی صحنه حاضر شدند و به اجرای قطعات خود پرداختند.





هر روز از این رویداد علاوه بر مخاطبین و علاقمندان به موسیقی، بعضا از اساتید و مقامات مسول نیز برای تماشای برنامه‌های جوانان و نوجوانان هنرمند حضور می‌یابند و در این روز «محمد اله‌یاری‌فومنی» مدیركل دفتر موسیقی، «حمد صدری» دبیر دوازدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران و «علی غلامرضائی‌آلمه‌جوقی» پیشكسوت موسیقی خراسان و نوازنده دو تار مهمانان روز نهم جشنواره ملی موسیقی جوان بودند.





اجراهای نهمین روز جشنواره ملی موسیقی جوان كه به موسیقی خراسان اختصاص داشت یكی از بهترین و كم‌اشتباه‌ترین روزهای جشنواره تا این روز بود كه چندین عامل موجب این سطح نوازندگی و خوانندگی شده است. اول اینكه مردم این منطقه از جنبه پیشینه تاریخی در سطح وسیعی موسیقی در زندگی‌شان جریان دارد بخصوص اینكه در گذشته‌ها موسیقی در تمام اركان زندگی‌شان از تولد تا رویدادها و مراسم دوران نوجوانی و جوانی و عقد و ازدواج و عروسی و جوان‌مرگی و مصیبت‌ها و تا مراسمی كه برای مرگ با موسیقی انجام می‌گرفته در تمام شئونات زندگی‌شان حضور محسوس و جدی داشته است و همین امر تا به امروز ادامه داشته لیكن امروز با این وجود كه كاركرد گذشته خود را از دست داده، به عنوان بخشی از فرهنگ و علایق درونی و نهادینه در سطحی بالاتر از دیگر جوامع، بین خراسانی‌ها رواج دارد.

دوم اینكه این منطقه به لحاظ وسعت جغرافیایی دارای فرهنگ‌های بسیار متنوعی بوده و پراكندگی قومی جمعیتی، باعث تنوع هنری موسیقایی شده و این امر در رویدادی چون جشنواره جوان تجلی یافته است. سوم اینكه بخش اعظمی از موسیقی خراسان به نوعی مناجات‌گونه بوده و خود اهل هنر دوران‌های گذشته این بخش از موسیقی را كاملا جدای از دیگر بخش‌ها می‌پنداشته‌اند. ازینرو تمام این عوامل باعث شده كه خراسان مهد و خواستگاه بخش قابل توجهی از موسیقی مقامی و محلی كشور باشد.


نوازندگان دوتار در این روز همه از یك سطح متوسط به بالا بودند و به هیچ وجه نوازنده ضعیف و اجرای ضعیف در بین اجراهای این روز نبود. نوازندگانی با ده الی پانزده سال سن با آنچنان مهارتی ریز‌های پُر و نُت‌های سریع و تكنیكی خود را به اجرا می‌گذاشتند كه موجب حیرت مخاطبین و داوران شده بود. جالب اینجاست كه در اغلب اجراها این مهارت و تسلط در اجرای تكنیك‌های نفس‌گیر تومان با احساس و بار عاطفی جملات و موتیف‌های موسیقی بود كه در سرپنجه نوازندگان جوان تجلّی می‌یافت.

اجرای مقام‌های «نوایی»، «شاه ختایی»، «تجنیس» و «گرایلی» توسط جوانان و نوجوانان كم سن و سال امید را در دل دلسوزانی كه نگران حفظ این میراث گرانبها برای آیندگان هستند شعله‌ور می‌ساخت. یكی از نوازنده‌ها مقام ریتمیك بسیار دشوار «حریف‌كش» را به اجرا گذاشت كه تحسین تمامی حاضرین در سالن را به همراه داشت.





در بخش كمانچه‌نوازی هم اجراها رضایت‌بخش بود. تنها موردی كه در برخی از شركت‌كنندگان دیده می‌شد وجود استرس حین اجرا بود كه بر برخی از آنان مستولی می‌گشت. متاسفانه استرس باعث می‌شود بسیاری از قابلیت‌های نوازندگی و خوانندگی هنرمند به نمایش گذاشته نشود و بر آن تاثیری منفی بگذارد. حتی چنانچه هنرمندی با استرس نیز بتواند تكنیك‌ها را به درستی و مهارت به اجرا درآورد اما قطعا در انتقال حس و احساس اثر اجرایی خود با مشكل مواجه خواهد شد و استرس همچون سدی جلوی انتقال حس كه مهم‌ترین بخش یك اجرای هنری است را می‌گیرد.

در مجموع اجراهای نهمین روز جشنواره موسیقی جوان مطلوب و از سطحی رضایت‌بخش برخوردار بود. همین حضور جوانان و اجرا و تكرار رپرتوارهای محلی و مقام‌های هر منطقه موجب حفظ و اشاعه این میراث می‌شود. جشنواره ملی موسیقی جوان نیز با حركت و پیشرفت رو به جلوی خود هرساله بر اعتبارش افزون می‌گردد و اگر تداوم یابد در سال‌های آینده به جایگاهی می‌رسد كه قشر بیشتری از جوانان و استعدادهای خاص در این رویداد حضور یابند و به عنوان مرجعی برای محك هر هنرمند موسیقی تبدیل شود. یكی از مهم‌ترین فاكتورهایی كه جشنواره باید مدام حفظ كند همین جنبه تخصصی و حرفه‌ای این رویداد به صورت تخصصی و دوری‌گزینی از جنبه فِستیویته است.




سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان با دبیری هومان اسعدی و با مشاركت اساتید موسیقی كشور توسط انجمن موسیقی ایران، با حمایت معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر موسیقی و با همكاری بنیاد رودكی از تاریخ پنجم مردادماه تا پنجم شهریورماه سال جاری در تالار رودكی تهران در حال برگزاری است.





انتهای پیام/