تقریبا همه بیلبوردهای موسیقی به كنسرت‌هایی اختصاص پیدا می‌كند كه از طریق سایت «سلطان» به فروش می‌رسند. چه كسی باید توضیح دهد؟

پول‌های كثیف و دست‌های آلوده، پشت پرده مافیای موسیقی/ بازار موسیقی در انحصار چه كسانی است؟
خبرگزاری فارس؛گروه موسیقی ـ علیرضا سپهوند: اگر كسی به تنهایی و با ارتباط با برخی از افراد در بدنه اجرایی كشور، خارج از سیاستگذاری‌های فرهنگی كشور، برای بازار موسیقی و كنسرت ایران سیاست‌گذاری كند و بازار موسیقی و فروش كنسرت‌ها را انحصاری كند و سودآوری مالی او نیز در سال چند صد میلیارد باشد و به هیچ نهاد نظارتی و مالیاتی هم پاسخگو نباشد، تكلیفش چیست و آیا اصلاً برای كسی مهم است؟

چند وقتی‌ست معضلی با عنوان «مافیای موسیقی» در جوامع هنری مطرح شده است تا جاییكه قضیه به حدی تكرار و پیگیری شده كه كار به رسانه‌ها هم كشیده شد و مطالبی جسته گریخته در مورد این موضوع منتشر شد. البته كلید واژه مافیا* به وفور و در مورد هرگونه سوء استفاده و انحصارطلبی و مصادیق پولشویی و غیره در بسیاری زمینه‌ها به كار رفته است و منحصر به موسیقی نیست اما این كلیدواژه این روزها به شدت و حدت بیشتری در حوزه موسیقی تكرار می‌شود.



ركود شدید موسیقی در دهه شصت به تدریج در دهه هفتاد به رونق گروید و كم كم جان گرفت و تا اواسط دهه هشتاد این رونق به اوج خود رسید. این رونق تا به امروز سیر سعودی داشته است. البته در اینجا تنها به جنبه گسترش كمّی موسیقی می‌پردازیم و چراكه مساله مافیای موسیقی تنها به جنبه مالی این هنر والا گره می‌خورد و هرآنچه كه از پیشرفت و گسترش عنوان می‌شود تنها به موارد كمّی و مالی معطوف می‌شود.

رونق بازار موسیقی سال‌های اخیر خیلی‌ها را به سوی این بازار كه حجم قابل توجهی از ظرفیت مالی را شامل می‌شود كشاند و آن‌ها كه تنها به بازدهی مالی و جنبه تجاری و بیزنسی قضیه می‌نگرند بدین سمت و سو روانه شدند. كسانی كه در سخت‌ترین شرایط موسیقی و دوران مهجوری این هنر نزد مردم،كوچك‌ترین دخالت و ورودی به این حوزه نداشتند. اما حالا سیل سرمایه‌گذاران و كنسرت‌گذاران از هرسو روانه ماركت موسیقی شده است.

در چنین شرایطی بی‌شك بسیاری به دنبال حداكثر بهره مالی، دست به هركاری می‌زنند و به هر دری می‌زنند تا پول بیشتری كسب كنند. هركه سنبه پر زورتری داشته باشد یا جزء گروه خاصی باشد از سود بیشتری برخوردار خواهد بود. البته هستند كسانی كه كار خود را از بدترین دوران موسیقی آغاز كرده و با كمك‌های خود در آن دوران حق خود را به موسیقی ادا كرده‌اند از شركت‌های موسیقی گرفته تا استودیوها و كنسرت‌گذارهایی كه در شرایط نامساعد مالی كه می‌توانستند چندین برابر اعتباری كه در موسیقی سرمایه‌گذاری می‌كنند را در ماركت‌های دیگر به راحتی درآورند اما به واسطه عشق به موسیقی و به نیت كمك، و با قناعت به كمترین درآمد راه خود را از میان تمام موانع آن زمان باز كرده و سهم خود را در رونق این هنر ادا كرده‌اند.

اما درصد قابل توجهی از این صنف را كسانی تشكیل می‌دهند كه كوچك‌ترین علاقع و عِرقی به هنر موسیقی نداشته و صرفا بوی پول آن‌ها را به این وادی كشانده است. این دسته از هیچ كاری برای نیل به اهداف مادی خود فروگذار نمی‌كنند. هرچه رونق موسیقی در این سال‌ها بیشتر شده به همان میزان مشكلات این حوزه نیز بیشتر و گسترده‌تر شده است. از صنف آموزشگاه‌داران و مدرسین موسیقی گرفته تا صنف استودیوداران و صدابرداران و تا تهیه‌كنندگان و كنسرت‌گذاران و بلیت فروشان و صدها سایت موسیقی اعم از دانلود مجاز و غیرمجاز موسیقی تا معرفی آثار تولیدی و برندسازی و اخبار موسیقی، همان‌ها كه به دنبال منافع مادی آمده‌اند به این صنوف نیز نفوذ كرده‌اند.



برای شرح بیشتر این معضل، گزیده و مختصری از نظرات و گفتگوها و آراء برخی از اهالی هنر را ارائه می‌دهیم كه گواه و تاییدی بر معضل مافیای موسیقی و لزوم پرداختن به آن باشد.



فضای موسیقی به شدت مافیایی است

محمد بابایی خواننده پاپ و آهنگساز در این مورد می‌گوید: دولت از خیلی اتفاقاتی كه در پشت پرده موسیقی می‌افتد بی‌اطلاع است. نه اینكه نخواهد كنترل كند، خیلی از این اتفاق‌ها در اتاق‌های در بسته شكل می‌گیرد كه نمی‌شود كاری كرد. فضای موسیقی به شدت مافیایی است و در فضای كلی موسیقی هیچ وقت اجازه نمی‌دهند خواننده‌ای مستقل فعالیت كند.

این خواننده جوان در ادامه می‌گوید: تهیه‌كنندگان با خواننده مد نظرشان، قراردادهای ده ساله می‌بندند. تا چند وقت پیش این قراردادها پنج ساله بود، الان دیگر سرمایه‌گذاران به قرارداد پنج ساله رضایت نمی‌دهند و می‌گویند حداقل باید قرارداد ده ساله باشد و قرارداد پنج درصدی می‌بندند. مثلا برخی از خواننده‌هایی كه در سال گذشته یك دفعه برجسته شدند از همین دست قراردادها با سرمایه گذاران بسته‌اند. یعنی خواننده ایكس هر اجرایی می‌رود چهل میلیون تومان می‌گیرد و تقریبا هر روز ماه هم، در شهرهای مختلف ایران، اجرا دارد. غافل از اینكه هر چهل میلیونی كه می‌گیرند تهیه‌كننده دو میلیون تومان به این خواننده می‌دهد و با او قرارداد ده ساله هم می‌بندند تا این خواننده‌ها پس از یكی دو سال فعالیت نگویند مبلغ بیشتری می‌خواهند و سود آن‌ها مادام‌العمر همین پنج درصد است. یعنی در این ده سال حق اعتراض هم نداری و بعد از ده سال هم كه خواننده دیگر به درد نمی‌خورد و مثل دستمال كاغذی مچاله می‌شود و می‌روند سراغ نفر بعدی.



دست‌های پشت پرده مافیای موسیقی را می‌توانی در امور موسیقی ببینی

محمدعلی بهمنی شاعر و ترانه‌سرای نامدار و پیشكسوت كشورمان در گفتگو با روزنامه فرهیختگان به تاریخ 26 اردیبهشت 98 و در جواب این سوال كه «شما صراحتاً وجود مافیای موسیقی را تأیید می‌كنید یا رد؟» می‌گوید: «مافیای موسیقی داریم اما در وجود ما باید رد شود، زیرا مثل یك مقوله غیبی است كه انجام می‌گیرد. مافیا طوری نیست كه بشناسیدش و وجود خارجی داشته باشد، اما وقتی خروجی‌اش را می‌بینید دیگر حدس نیست و دست‌هایش را می‌توانی در امور مختلف موسیقی ببینی. البته قبلاً شایعاتی كرده بودند كه این كارها در شوراهای شعر و موسیقی انجام می‌شود كه قطعاً چنین چیزی نیست و در حال حاضر هم این شوراها برهم خورده و از طریق اینترنت و تلفن همراه شعرهای‌شان را برای‌شان می‌فرستند. زمانی كه در یك جلسه تأیید شعر یا ترانه می‌نشینید، همین آدمی كه كارش رد شده آنقدر معصومانه می‌آید و حرف می‌زند و دلایلی را هم برای اینكه من آنقدر پول دادم به این و آن تا توانستم به اینجا برسم را مطرح می‌كند كه دل مسئول مجوز به رحم بیاید. در آخر هم حتی به یك حالت نفرینی حرف می‌زند.»

بهمنی در ادامه همین مصاحبه با فرهیختگان می‌گوید: «تهیه‌كننده یك قرارداد پنج، هفت و 10 ساله با او می‌بندد و درصد كمی از سود مالی را به او اختصاص می‌دهد و این تا زمانی است كه خواننده به آن شهرتی كه تهیه‌كننده می‌خواهد برسد. اگر به این شهرت هم نرسد و برای تهیه‌كننده سودی نداشته باشد به‌راحتی بیرونش می‌كنند. اینها عواملی است كه جایگاه زبان را نازل كرده و توجه را بیشتر به سمت رضایت مخاطب كشانده است. در ابتدا باور نمی‌كنی كه چنین قدرت‌هایی وجود دارد، اما زمانی كه می‌بینی مدیریت كلان هم مثل خودت دلش می‌سوزد اما اتفاقی نمی‌افتد تازه متوجه وجود این قدرت‌ها می‌شوی. خود آقای عباس صالحی (وزیر فرهنگ و ارشاد) را می‌شناسم و می‌دانم چنین سلیقه‌های مبتذلی در موسیقی ندارد. منتها به شكلی تسلط بر همه این مقوله‌ها هست وگرنه افتخار ایشان است كه در زمان مدیریت‌شان بتواند جلوی این منجلاب را بگیرد و كارهای فاخر تولید شوند، اما در هر شكلی از آن، این كارهای خوب انجام نمی‌شود.»



دو مافیا در كشور وجود دارد كه هیچ قدرتی نمی‌تواند در برابر آن بایستد نخست مافیای خودرو و دوم مافیای موسیقی

محمد گلریز خواننده ارزشی كشورمان در مصاحبه با سایت مرآت به تاریخ 25 دی‌ماه 97 می‌گوید: «هیچ قدرتی نمی‌تواند در برابر مافیای موسیقی در ایران بایستد! امیدوارم مسئولان فرهنگی كشور به هوش بیایند!

دو مافیا در كشور وجود دارد كه هیچ قدرتی نمی‌تواند در برابر آن بایستد نخست مافیای خودرو و دوم مافیای موسیقی. من فكر می‌كنم در ایران یك مافیای موسیقی وجود دارد كه پشت‌پرده آن برخی از كشورهای خارجی هستند. شما ببینید كسی در این كشور هست كه حریف مافیای خودرو شود؟ و دوم هم مافیای موسیقی است كه میلیون‌ها تومان برای آن پول خرج می‌كنند.»



«حمید حامی» یكی از خواننده‌های سبك پاپ در برنامه «اتفاق ترانه» منتشر شده در خبرگزاری فارس به تاریخ 6 آبان‌ماه 97 می‌گوید:«افسردگی نگرفته‌ام، از مافیای موسیقی خسته‌ام. افسردگی نگرفته‌ام اما از فضای موسیقی كشور و خواندن خسته شده‌ام گویی مافیایی دارد برای سرنوشت موسیقی كشور تصمیم می‌گیرد.»



وجود پول‌های كثیف در موسیقی

«حسن علیشیری» ترانه‌سرا در همین برنامه اتفاق ترانه كه از سوی حوزه هنری برگزار می‌شود در ادامه صحبت‌های حمید حامی می‌گوید: «امروز متاسفانه وجود برخی پول‌های كثیف و فعالیت‌های دولتی در موسیقی، فضایی گلخانه‌ای را به وجود آورده است كه افراد محدودی برای سلیقه مردم تصیمیم می‌گیرند، زمانی هر خواننده‌ای و هر سبكی از موسیقی مخاطبان خاص خود را داشت، اما امروز متاسفانه شرایط به گونه‌ای است كه در شهر پرجمعیت تهران تنها سه سالن مناسب اجرای موسیقی وجود دارد كه این سه سالن هم توسط همان تهیه‌كنندگان تا آخر سال رزرو شده است.

متاسفانه یك عده‌ای با پول‌های كثیف وارد عرصه موسیقی می‌شوند، استعدادی را پیدا می‌كنند،كسی كه یك قطعه از آهنگ‌هایش تبلیغ می‌شود، تمامی بلیبوردهای شهر برای وی اجاره می‌شود، تهیه‌كننده در 4 سانس برایش كنسرت برگزار می‌كند و زمانی كه دوره آن خواننده تمام شد، آن را كنار می‌گذارد و به سراغ شخص دیگری می‌رود.»



در فضای مجازی به ویژه در اینستاگرام چهره‌های جدید كاملا به مردم خورانده می‌شوند

«حجت اشرف‌زاده» خواننده آلبوم معروف «ماه و ماهی» در گفتگوی خود با خبرگزاری میزان به تاریخ 20 دی‌ماه 96 می‌گوید: «مافیا در عرصه موسیقی متعلق به پخش موسیقی یا به اصطلاح تبدیل به چهره كردن برخی اشخاص است. در فضای مجازی به ویژه در اینستاگرام چهره‌های جدید كاملا به مردم خورانده می‌شوند. با هزینه‌های چند صد میلیونی و باورنكردنی موسیقی را در فضای مجازی بدون هیچ قانونی و باتكرار در كانال‌ها و صفحات مجازی به شكلی پیش برده‌اند كه به تدریج خواننده و قطعات او بر مردم و مخاطبان خورانده شود. این رقابت ناسالم است چون خواننده‌ای با توان مالی پایین‌تر توان رقابت با تیمی كه فرد را به شهرت رسانده و برایش كنسرت برگزار می‌كند ندارد.»



مشكل مافیای موسیقی دست‌های پشتِ پرده است

«علی رهبری» رهبر اركستر و موسیقی‌دانِ بین‌المللیِ ایران با ارائه‌ مطلبی به خبرنگار تسنیم به تاریخ 16 بهمن‌ماه 95 از مافیای وزارت ارشاد پرده برداشته و نكاتی درباره اوضاع كنونی موسیقی بیان می‌كند. رهبری در این مطلب مدعی شده كه موسیقی ایران را گروهی چند نفره هدایت می‌كنند. وی در این مطلب می‌نویسد «تغییر وزیر جواب نمی‌دهد و مشكل گروهی پشتِ پرده است.»





تمام بیلبوردهای موسیقی به سایت «سلطان» می‌رسد

«محمد معتمدی» یكم تیرماه 98 در صفحه اینستاگرامش می‌نویسد: «روند گرفتن بیلبورد یكی از غیرشفاف‌ترین و رمزآلودترین پروسه‌های امروز ایران است، تقریبا همه بیلبوردهای موسیقی به كنسرت‌هایی اختصاص پیدا می‌كند كه از طریق سایت «سلطان» به فروش می‌رسند. چه كسی باید توضیح دهد؟

معتمدی یك بار هم در اینستاگرامش خطاب به محمد خاتمی نوشت:

سید بزرگوار، سلام عرض شد

با اینكه خیلی محترم و دوست داشتنی هستید ولی به جدّت قسم هزار بار دیگر هم تكرار كنی من یكی هرگز دیگر تكرار نخواهم كرد. ای كاش سال 76 كه روی دوچرخه با سریش عكست را به دیوار می‌چسباندیم می‌دانستیم كه زیر آن عبای زیبای یزدی و در لوای دولت اصلاحات شما چه مافیایی در موسیقی قرار است تشكیل شود. با هزار مشقت برای خود طناب دار بافتیم!



اما این دست‌های پشت پرده كه مافیای موسیقی را هر روز فربه‌تر می‌كنند و خوانندگان جوان كشور ما را از فعالیت در این عرصه تخصصی هنری ناامید می‌كنند چه كسانی هستند، چه می‌كنند و از كجا پا به این عرصه گذاشته‌اند و آیا می‌توان جلوی فعالیت مخرب آن‌ها را گرفت؟



ادامه دارد...



*پ.ن.مافیا به چه معناست: «مافیا از مجموعه‌هایی كه به عنوان خانواده شناخته می‌شوند، تشكیل می‌گردد. هر خانواده یك روستا، یك شهر، یا یك منطقه را رهبری می‌كند. مافیا در جرائمی چون ارتشا،كلاهبرداری در قمار، پول‌شویی، قتل قراردادی، قاچاق موادمخدر و تجارت روسپی‌گری به صورت سازمان‌یافته درگیر است. مافیا به‌ طور خاص برای اشاره به شبكه خانواده‌های تبهكار با پس‌زمینه ایتالیایی آمریكایی به خصوص سیسلی، استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از كلمه مافیا به‌ طور عام برای اشاره به انواع خانواده‌ها و باندهای تبهكاری فارغ از ملیت ایتالیایی و زمینه فعالیت خاص استفاده كرد.»



انتهای پیام/