به گزارش خبرنگار موسیقی فارس، نوزدهمین نشست آیین آواز با بررسی مبحث «آسیب‌شناسی حنجره و چالش‌های تولید صوت در آواز ایرانی» با حضور مرتضی غزنوی و فریبا یاوری نویسنده كتاب «ساز حنجره و چالش‌های تولید صوت» كه به تازگی توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده، به محل چالش جدی و مناقشه میان طرفداران سنت در آواز ایرانی از یك سو و همچنین برخی تجددگرایان این رشته كه در نشست حاضر بودند بدل شد.

اصلی‌ترین دلیل ركود آواز خارج شدن از ریل ردیف است

مرتضی غزنوی در این نشست گفت: باید همواره این نكته را در نظر داشته باشیم كه اصلی‌ترین دلیل افت، ركود و حتی انحراف آواز ایرانی در این چند دهه، همانا خارج شدن از ریل ردیف موسیقی بوده است. نكته مهم این است كه همان ردیف میرزا عبدالله برای همیشه در سعادت ما در عرصه موسیقی و آواز ایرانی كفایت می‌كند اما در تمام سال‌ها شاهد نادیده گرفته شدن این ردیف گرانقدر توسط فعالان رشته موسیقی بوده‌ایم و آسیب‌ها نیز دقیقاً ناشی از همین نادیده گرفتن‌ها بوده است.

در ادامه فریبا یاوری با بیان اینكه آسیب‌هایی كه در صداهای خوانندگان این چند دهه دیده باعث شده تا به طور علمی و دقیق، دیتاهای به روز شدۀ مقوله تولید صدا را مطالعه كند و بعد هم كلاً تحقیقات دامنه‌دارش را به این مقوله اختصاص دهد كه حاصلش همین كتاب تازه نشریافته است گفت: طبیعی است كه هنرجوی آواز از همان ابتدا بایستی نسبت به مقوله تولید صحیح و علمی صوت و صدای آواز حساس باشد و با تكیه بر آموزه‌های علمی در این زمینه، عمر صدا و خوانندگی خودش را طولانی كند و از كیفیت صدادهی و صداسازی نیز غافل نباشد.

تحجرگرایی بیشترین لطمه را به آواز ایرانی وارد كرده است

در ادامه علی شیرازی پرسید: اما پرسش بسیار مهم این است كه مگر قدمای آوازخوان با چنین اصولی كه شما همین امشب برخی مقدمات آن را از طریق تصاویر روی صحنه ارسباران توضیح دادید به كار می‌بستند كه آن همه خوب می‌خواندند؟

یاوری پاسخ داد: شاید به همین دلیل بود كه عمر آوازخوانی بسیاری از آنها كوتاه بود یا در خوش‌بینانه‌ترین حالت، چندان طولانی نبود و معمولاً به یكی دو دهه نمی‌رسید. اینها اصولی است كه ثابت شده و در ثانی بسیاری از خوانندگان فعال این سالها نیز به صورت نه چندان پاكیزه و دقیق صدایشان را تولید می‌كنند و همین، ما را به ارزش و اهمیت تدقیق علمی روی این مسأله رهنمون می‌شود.

مهران مهرنیا دیگر هنرمند حاضر در ارسباران از میان حاضران در سالن نیز با تأیید صحبت‌های یاوری گفت: باید دقت كنیم كه همیشه تحجرگرایی بیشترین لطمه را به موسیقی و آواز ایرانی وارد كرده است. دیگر وقت آن رسیده كه با جدا شدن از تحجر و واپسگرایی، بگذاریم روزنه‌هایی تازه به موسیقی و آواز ما وارد شوند تا بتوانیم از این گنجینه گرانقدر بهترین بهره‌ها را ببریم و نشان دهیم وارثان خوبی برای این گنجینه هستیم.

ضرورت جدی گرفتن مقوله صداسازی

سعید مجیدی مترجم دو كتاب «دانش صداسازی و خواندن؛ آوازخوانی» به قلم هوگو پینكستروبور و همچنین كتاب روش تمرین و آموزش خوانندگی «تكنیك آواز» نوشته لارا برانینگ نیز دیگر سخنران این نشست بود كه در بخشی مجزا روی صحنه آمد و او نیز بر ضرورت جدی گرفتن مقوله صداسازی و البته اشتباه‌هایی كه در این چند دهه پیرامون رشته و فن صداسازی رایج شده تأكید كرد.

در بخش اجراهای موسیقی و در غیاب حاتم عسكری فراهانی كه به سبب كسالت و بر خلاف اعلام قبلی نتوانست در نشست حاضر شود، مخاطبان آیین آواز شاهد سه اجرا بودند. ابتدا نخستین گروه شامل محمود جاهد (خواننده)، احسانی لیوانی (نی نواز)، مظفر فرزین ابراهیمی (سه‌تارنواز) و مهدی ایزدی (نوازنده تمبك) روی صحنه حاضر شدند. جاهد آوازش را در بیات ترك خواند.

در ادامه علیرضا عابدی (خواننده نسبتاً جوان) به همراه گروه امید نو شامل امید داورزنی (سنتورنواز و سرپرست گروه) به همراه حمید داورزنی (نوازنده تمبك) در دستگاه راستپنجگاه آواز خواند و سرانجام نیز یك قطعه آواز كردبیات توسط علیرضا حاجی طالب به همراه تار محمدامین اكبرپور ارائه شد. به این ترتیب با اعلام علیرضا معینی مجری نشست، پرونده این سلسله برنامه‌های ماهیانه در سال 1396 بسته شد.