به گزارش خبرنگار موسیقی فارس، صابر نظرگاهی نوازنده با تجربه تار كه سابقه همكاری با شهرام ناظری در گروه مولوی را دارد، در حال حاضر مشغول تمرین با گروه مولاناست و خود را آماده حضور روی صحنه همراه با محمد جلیل عندلیبی می كند. كنسرت «كورده واری» از مدت ها پیش توسط استاد عندلیبی و دیگر اعضای گروهش برنامه ریزی و تمرین شد اما زمین لرزه نابهنگام غرب كشور كه بسیاری از هموطنان مان را آواره و داغدار كرد، شایعاتی مبنی بر لغو اجرا را بر سر زبان ها انداخت اما محمد جلیل عندلیبی و یارانش تصمیم گرفتند، بمانند، بنوازند و بخشی از عواید كنسرت خود را به همزبانان خود تقدیم كنند. صابر نظرگاهی كه خود نوازنده های مطرح كردستانی است در خصوص اجرای پیش رو و تجربه همكاری با محمد جلیل عندلیبی با ما صحبت كرد؛ او زلزله بم و حال و هوای آن اتفاق را به خوبی در خاطرش دارد. او چهارده سال قبل در همراهی با عزیزشاهرخ خواننده شناخته شده كرد به نشانه همدردی با هموطنانش در بم كنسرتی كه بنا بود به روی صحنه برود را لغو كرد. این بار اما او و گروه مولانا كورده واری را 7 آذرماه در تالار وحدت به روی صحنه می برند تا بتوانند حمایت خودشان از مردم مناطق زلزله زده را به زبان موسیقی فریاد بزنند. گفت و گوی ما با صابر نظرگاهی را در ادامه می‌خوانید:

* همكاری با گروه مولانا چند سال است كه برای شما آغاز شده؟

در واقع من اولین تجربه همكاری خود با گروه مولانا را همین امسال در برنامه جشنواره تولیدات صدا و سیما در سنندج داشتم كه در اختتامیه به اجرا پرداختیم و از آن جا افتخار همكاری با گروه مولانا را پیدا كردم.

* كمی از تجربیات گذشته خود و همكاری با دیگر بزرگام موسیقی صحبت كنید...

سابقه همكاری من با استاد شهرام ناظری به سال هزار و سیصد و هشتاد و پنج برمی گردد كه از این سال تحت عنوان گروه مولوی و گروه ها دیگری با ایشان كار كردم. بیشتر كارهای مان در آغاز بر اساس كارهای كُردی بود و ساختاری از موسیقی كُردی را داشت كه تا قبل از آن استاد اجرا نكرده بودند. در حقیقت كار ما ساختار و ادبیات دیگری داشت. ما با ایشان كار كردیم و بعدا همكاری خود را تحت عنوان گروه مولوی ادامه دادیم و تا الان هم مشغول هستیم. در كنار گروه مولوی، با گروه های زیاد دیگری كار كردم و همچنین نزدیك به 10 سال جزو اركستر موسیقی سنتی صدا و سیما بودم. با اركسترهای زیادی به صورت متفرقه كار كردم ولی كار ثابتم با گروه مولوی بوده كه تا الان هم ادامه دارد.

* پیش از آن آشنایی شما با كارهای گروه مولانا و محمد جلیل عندلیبی در چه حدی بود؟

من به آقای عندلیبی به عنوان یك موزیسین و اسطوره موسیقی كردستان ارادت داشته و البته با ایشان آشنایی داشتم. از گذشته و در حدود پانزده، شانزده سال پیش خدمت برادر بزرگوارشان یعنی آقای جمشید عندلیبی بودم كه را داشتند و من در چند اجرا با ایشان همكاری كردم. با گروه مولانا تنها امسال همكاری داشتم ولی همیشه به صورت دورادور و از نزدیك با خود استاد در ارتباط بودیم و تماس داشتیم.

* كورده واری در بادی امر به نظر می آید كه قومی است و تنها به یك قشر از مردم تعلق دارد. درست است؟

البته در بادی امر اینطور به نظر می رسد اما در عین حال اگر بخواهیم در مورد جنبه های عمومی موسیقایی صحبت كنیم، این اجرا برای بقیه مردم نیز ایجاد كشش می كند. به هر حال بخش زیادی از مردم ایران كُرد نیستند اما به موسیقی كُردی علاقه دارند.

* اگر بخواهید رپرتوار را از دیدگاه خودتان و بدون نام بردن از قطعات توضیح دهید، به نظر شما گستره صوتی رپرتوار و تنوعی موجود فقط مخاطبان كُرد را درگیر می كند یا بقیه مردم هم با آن نوستالژی دارند؟

با توجه به تجربه ای كه ما موزیسین ها در حیطه اجرایی موسیقی كلاسیك ایرانی و موسیقی قومیت های مختلف داریم، می دانیم كه موسیقی كُردی از پتانسیل خیلی خوبی برخوردار است و البته در آن، ریتم حرف اول را می زند. این نوع از موسیقی كُردی تا به امروز ثابت كرده بسیاری از مخاطبانی كه جذب خودش می كند، غیر كُرد هستند. شاید مخاطبانش آشنایی زیادی با اشعار كُردی نداشته باشند ولی ذات موسیقی به گونه ای است كه مخاطب را جذب می كند و اصلا خلأ درك شعر دیگر زیاد حس نمی شود. آن تحرك و نشاطی كه در موسیقی كُردی وجود دارد، خودش همه چیز را جبران می كند.

* به نظر خودتان رپرتواری كه در پیش دارید چه قدر می تواند خواص را به عنوان جامعه هدف قرار دهد و از طرف دیگر عوام چه قدر می توانند با آن ارتباط برقرار كنند؟

پاسخ به این سؤال نیازمند اشاره به یك پیش زمینه است؛ ذات هنر، زیبایی است و انسان از هر نوع زیبایی لذت می برد، زیبایی طبیعت، زیبایی موسیقی، زیبایی تصویری، زیبایی شنیداری، زیبایی چشایی و هر نوع زیبایی لذتبخش است، خاصه این موسیقی كه ما می خواهیم اجرا كنیم از لحاظ ساختار ملودیك و از نظر ساختار تنظیمی، ساختار خیلی زیبایی دارد. مخاطب عام شاید بیشتر جذب شود و مخاطب خاص هم بسته به دید خودشان و شناختی كه از كارهای استاد عندلیبی دارند، جذب خواهند شد چون در هر دوره ای كه استاد، آلبومی را كار كرده اند، اثر تولید شده جزو آلبوم های خیلی خاص، پر تیراژ و پر فروش بوده كه در صدر جدول موسیقی ایران ایستاده است. همین مسئله یك ذهنیت خوب را در ذهن خواص جا انداخته است.

* مسئله ای در خصوص كنسرت پیش روی گروه مولانا، مخاطبان این نوع از موسیقی را دچار تردید كرد. از یك طرف عنوان كنسرت، «كورده واری» است و از سوی دیگر حادثه ای تلخ در استان كرمانشاه رخ داده كه اهالی آن از مردم كُرد هستند، برخی تصور كردند كه ممكن است استاد عندلیبی به این نتیجه برسند كه اجرا را لغو كنند. می خواهیم به رپرتوار بپردازیم و بدانیم اصلا جنس رپرتوار چیست؟

طبیعتا این اتفاق شوك بزرگی را هم به استاد عندلیبی و هم به دیگر اعضای گروه وارد كرد اما نادیده و ناگفته و بدون این كه بدانیم قرار است چنین حادثه ای رخ دهد، فضای حزن انگیز در اثر وجود داشت. در واقع رپرتواری ساخته شده كه در عین حال انگاره های شادی در آن وجود دارد ولی ریشه های غم و چنین فضاهایی هم در آن زیاد است. در هر نوع موسیقی كه شما كار می كنید، اگر آثارتان صددرصد شاد یا صددرصد غمگین باشد، قطعا یك جای كار می لنگد. بالاخره این دو باید سنخیتی با همدیگر و در كنار هم داشته باشند. به طور مثال فرض كنید كه به یك رستوران بروید، امكان ندارد تمام غذاهای آن شیرین یا ترش باشد بلكه غذاهای شان انواع ذائقه ها را در برمی گیرد. تحرك موسیقی گروه مولانا هم در قسمت هایی بیشتر است و در قسمت هایی نیز نگاه و توجهی به موسیقی منطقه كردستان صورت گرفته؛ بالاخص بخش هایی از آن به موسیقی سنندج مربوط است. همچنین از سید علی اصغر كردستانی، این استاد بزرگوار و عزیز در اجرا یاد می شود. یكی از نواده های ایشان در این گروه هستند و زحمت كلام را به دوش می كشند و البته به خوبی می توانند از عهده این كار بربیایند. نمی توان گفت این قسمت ها حاوی غم به آن معناست ولی موسیقی استاد عندلیبی در عین حال كه حركت دارد، موسیقی تقكر نیز هست. یك تفكر ویژه در آن وجود دارد و از زیبایی خاصی برخوردار است. اگر عوام و اكثریت مخاطبان موسیقی كُردی را در نظر بگیریم، آن تحرك همیشه در ذات موسیقی كُردی هست ولی یك جاهایی موسیقیِ غم نیز دارد. همان طور كه می دانید در عزاهای مان یك موسیقی به نام موسیقی چمری داریم كه در عزاداری ها و تشییع جنازه ها استفاده شده و موسیقیِ غم محسوب می شود. اگر بخواهیم كلاس بندی و دسته بندی انجام دهیم، موسیقی خانقاهی، موسیقی عروسی، موسیقی اجتماعی، موسیقی شهری و موسیقی روستایی داریم كه موسیقی اصیل و ناب فولكلور هستند.

* شما خاطره تلخی از سال ها پیش دارید كه شب یكی از اجراها برای شما اتفاق افتاد. لطفا در این باره صحبت كنید.

در دی ماه سال 1382با استاد عزیز شاهرخ به مدت سه شب در تالار اندیشه، كنسرت داشتیم. شب اول اجرای ما متأسفانه با زلزله بم مصاف شده و عزای عمومی اعلام شد. ما به خاطر اتفاقی كه رخ داد و به احترام هموطنان آسیب دیده، كنسرت مان را لغو كردیم. كنسرتی كه پیش رو داریم هم باز با یك حادثه غم انگیز دیگر مصادف شده و این اتفاق، یادآوری تلخی در درجه اول برای هموطنان عزیزمان و در درجه دوم برای ماست. در واقع رسالت دیگر موسیقی در این میان نمود پیدا می كند تا بتواند یك نوع تسلیت برای بازماندگان آن حادثه باشد و ما بتوانیم به آنها تسلی خاطر بدهیم.

* كورده واری به چه معناست؟

«كورده واری» یك واژه كردی به معنای كُرد بودن است كه یك معنی عام هم می تواند داشته باشد. این كنسرت می تواند به نوعی به این حادثه و بازماندگانش ربط پیدا كند. همچنین كسانی در این حادثه غمی دیده اند و این كنسرت می تواند یك گونه تسلی خاطر این عزیزان باشد.

انتهای پیام/