ستاد خبری شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، محمدعلی مراتی دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، درباره جزئیات این رویداد موسیقایی كه برای نخستین بار در پنج منطقه و 2 بخش برگزار می شود، توضیحاتی ارائه كرد.

وی گفت: امسال مقرر شد كه جشنواره‌ شانزدهم موسیقی نواحی با هدف تعالی و بهینه‌تر شدن و همچنین استفاده‌ از ظرفیت سایر استان ها و فراگیری آن در پنج منطقه برگزار شود. این در حالی است كه روند انتخاب استان ها برای برگزاری جشنواره‌ موسیقی نواحی تقریبا یك سال به طول انجامیده است. برهمین اساس ماسعی كرده‌ایم كه انتخاب محل برگزاری جشنواره با طرح «ساتراپی» وزارت كشور كه ایران را به پنج منطقه‌ اجتماعی تقسیم كرده است، هماهنگ باشیم.

مرآتی بیان كرد: جزئیات این پنج‌منطقه فرهنگی در رسانه‌ها اعلام شده اما اگر بخواهم بیشتر توضیح دهم، اینكه جشنواره با حضور استان‌های تهران، قزوین، مازندران، خراسان شمالی، سمنان، گلستان، البرز، و قم با برگزاری در استان گلستان به عنوان منطقه اول، استان‌های اصفهان، فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، كهگیلویه و بویراحمد و خوزستان با برگزاری در استان چهارمحال و بختیاری به عنوان منطقه دوم، استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان و گیلان با برگزاری در استان آذربایجان شرقی به عنوان منطقه سوم، استان‌های كرمانشاه، ایلام، لرستان، همدان، مركزی و كردستان با برگزاری در استان كرمانشاه به عنوان منطقه چهارم، استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، كرمان، یزد، سیستان و بلوچستان و هرمزگان با برگزاری در استان كرمان به عنوان منطقه پنجم صورت خواهد پذیرفت.


طرح «ایران فرهنگی» و برگزاری جشنواره موسیقی نواحی در چند استان

دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران ادامه داد: در این طرح كه در یك گسترۀ ملی به‌ همت دفترموسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با همكاری ادارات كل فرهنگ و ارشاد استانهای سراسر كشور به‌صورت غیررقابتی برگزار خواهد شد، دیگر قرار نیست جشنواره صرفا در یك استان برگزار شود و برگزاری آن با توجه به هزینه‌هایی كه اداره‌ كل‌ها برای تقویت موسیقی منطقه‌شان تخصیص می‌دهند، به صورت گردشی صورت می‌گیرد و یك منطقه به عنوان نماینده انتخاب و از كمك استان‌های دیگر هم استفاده می‌شود. در این طرح همان طور كه در بالا گفته شد، مسئول برگزاری منطقه‌ جشنواره‌ امسال كه با پوست‌اندازی‌های مختلفی طراحی شده، از 2 قسمت «جشنواره‌ منطقه‌ای نواحی ایران» و «جشنواره‌ ملی- بین‌المللی» تشكیل شده استیك استان گلستان، منطقه‌ دو استان چهارمحال و بختیاری، منطقه‌ سه استان آذربایجان شرقی، منطقه‌ چهار استان كرمانشاه و منطقه پنجم استان كرمان است.

این پژوهشگر و مدرس دانشگاه درباره محور اصلی و تمركز موضوعی جشنواره شانزدهم نیز توضیح داد: بنده از دوره چهاردهم كه به عنوان دبیر حضور داشته ام، سعی كرده‌ام تا یك محتوای فرهنگی-موسیقایی را هرساله به تصویب شورای سیاست‌گذاری جشنواره برسانم و با همراهی و پشتیبانی مدیر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و رئیس جشنواره كه همیشه حامی من بوده، طرح «ایران فرهنگی» را با هدف وحدت در كثرت موسیقایی در نظر بگیریم. در این چارچوب، واژه‌ «وحدت در كثرت» معادل unity diversity است و كلیدواژه‌ای در موسیقی‌شناسی اقوام در دنیا به شمار می‌رود. در كشورهای چندقومیتی مانند ایران هم كه اقوام مختلف، جامعه‌ ملی آن را تشكیل داده‌اند این وحدت در كثرت معنا پیدا می‌كند. پس هدف ما در این جشنواره این است كه در مناطق مختلف ایران، به تنوع و كثرت موسیقایی در عین وحدتی كه ما به آن «ایران» می‌گوییم توجه كنیم.

مرآتی در بخش دیگری از سخنانش درباره دیگر جزئیات جشنواره شانزدهم موسیقی نواحی گفت: جشنواره‌ امسال كه با پوست‌اندازی‌های مختلفی طراحی شده، از 2 قسمت «جشنواره‌ منطقه‌ای نواحی ایران» و «جشنواره‌ ملی- بین‌المللی» تشكیل شده است. ما در بخش منطقه‌ای نواحی ایران، به تمام ظرفیت های موسیقی مناطق مختلف كشور توجه داریم و در بخش ملی - بین‌المللی به موسیقی یك منطقه‌ی واحد به نام ایران و تقابل‌ آن با اقوام مختلف دنیا توجه كرده‌ایم. در قسمت ملی بین‌المللی كه احتمالا طبق پیش‌بینی‌ ما در هفته‌ وحدت در مهر برگزار می‌شود، ما به كشورهای مختلفی نامه زده‌ایم و از آن‌ها دعوت كرده‌ایم تا گروه‌های موسیقی‌ و نمایندگان‌شان را به جشنواره معرفی كنند.

بخش بین الملل جشتواره شانزدهم در تهران برگزار می شود

وی در پاسخ به این پرسش كه امسال بخش پژوهش موسیقی در جشنواره داریم وجود دارد؟ تصریح كرد: قطعا ما هرساله بخش پژوهش را داریم و آن را بخش موثر و مفیدی می‌دانیم. تابه‌حال هم مقاله‌های خوبی دریافت كرده‌ایم. در سال جاری هم در این پنج استانی كه در جشنواره موسیقی نواحی شركت دارند، بخش پژوهشی وجود دارد. درخصوص ادامه داشتن بخش پژوهش در جشنواره‌ امسال، برای اولین بار سراغ استان قم و محقق قمی ارزشمندی كه در موضوع نقاره‌نوازی مذهبی فعالیت می‌كند، رفته‌ایم. در مورد موسیقی تعزیه هم برای اولین بار امسال از استان قزوین گروه‌های تعزیه شركت خواهند كرد و یك محقق هم در گروه تعزیه‌ استان قزوین وجود دارد. بنابراین سعی كرده‌ایم كه امسال آن بخش پژوهشی را كه در سه روز جشنواره، صبح‌ها در هر منطقه برگزار می‌شود را مورد توجه قرار بدهیم.

مرآتی درباره میزبانی تهران از جشنواره شانزدهم نیز در توضیحاتی گفت: همانطور كه پیش تر گفتم، جشنواره‌ امسال به 2 بخش منطقه ای و ملی – بین‌المللی تقسیم شده است. بخش منطقه ای جشنواره‌ موسیقی نواحی كه به نظرم بخش اساسی هویت ملی و هویت زبانی ایران است در تیرماه برگزار می‌شود كه جزئیات زمانبندی و جدول اجراها هفته آینده از سوی ستاد خبری جشنواره اعلام خواهد شد و همچمین بخش ملی – بین‌المللی آن در تهران برگزار خواهد شد. انتخاب تهران برای برگزاری جشنواره‌ موسیقی ملی – بین‌المللی این بوده كه پایتخت از شرایط میزبانی و ظرفیت بالاتری برای برگزاری بخش دوم جشنواره برخوردار است.

مخالف برگزاری جشنواره در فضای باز هستم

دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران بیان كرد: یكی از اهداف برگزاری این جشنواره بحث اسطوره سازی در این رویداد است. در موسیقی نواحی پیشكسوتان و بزرگان فراوانی داریم كه از لحاظ خصوصیات انسانی و موسیقایی اسطوره محسوب می شوند. با این اسطوره‌سازی امیدواریم بتوانیم قدمی در تغییر ذائقه‌ موسیقایی نسل جوان برداریم. جشنواره‌امسال اما به این موضوعات توجه دارد و امیدواریم بتوانیم بزرگان موسیقی نواحی كه شریف‌ترین و باكرامت‌ترین و در عین حال متواضع ترین شخصیت‌های فرهنگی كشور هستند را به نسل جوان معرفی كنیم.

وی در پاسخ به این پرسش كه اجراها در سالن و یا در فضای باز برگزار می شوند نیز گفت: بر اساس تجربه‌ بنده كه در جشنواره‌های مختلف موسیقی در ایران و اروپا و آفریقا حضور داشته‌ام، جشنواره‌های موسیقی كه در فضاهای باز برگزار می‌شوند از كیفیت صوتی مناسبی برخوردار نیستند و بنده موافق برگزاری جشنواره در فضای باز نیستم. با توجه به سالن‌های مناسبی كه در نقاط مختلف كشور وجود دارد، انتخاب برگزاری جشنواره در سالن‌های سرپوشیده قطعا كیفیت بهتری را به شنونده ارائه می‌دهد. حتی سازهای ایرانی مانند دوتار و كمانچه كه از سیم‌های ظریفی برخوردارند و با توجه به آكوستیك این سازها، فضای باز شرایط مناسبی را برای شنید صوت این سازها فراهم نمی‌كند. مسئولان برگزاری جشنواره هم به مقوله كیفیت صدا توجه ویژه‌ای دارند.

وحدت در كثرت جشنواره، هیات انتخاب و چند داستان دیگر

این اتنوموزیكولوگ اضافه كرد: با توجه به شعار وحدت در كثرت جشنواره، گروه‌های قومیتی مختلفی در جشنواره موسیقی نواحی شركت می‌كنند. برای مثال قوم‌های كتولی، قزلباش، تركمن، قزاق و دیگر قومیت‌ها در این جشنواره حضور خواهند داشت. در چیدمان هیات انتخاب از افراد استان‌های مختلف استفاده شده و موسیقیدان‌های استان‌های مختلف به این امر كمك كرده‌اند. هدف ما این است كه تمام اقوام با توجه به ظرفیت اجرای موسیقی‌شان در این جشنواره شركت كنند. در عین حال كه امسال جشنواره موسیقی نواحی به صورت منطقه‌ای برگزار می‌شود اما همچنان مسئله‌ی پررنگ بودن هر قومیت را در نظر گرفته‌ایم و می‌خواهیم هر قومی نماینده‌ خودش را در جشنواره‌ امسال داشته باشند و حضور اقوام مختلف فراتر از حضور اقوام در جشنواره‌ سال گذشته باشد.

وی افزود: در جشنواره‌ موسیقی نواحی امسال به ویژگی‌هایی مثل اجرا، اصالت، نخبه بودن و ویژگی‌های هنری هر منطقه هم توجه كرده‌ایم و این موارد مطمئنا برای مخاطب رنگ آمیزی خیلی زیبایی را دارد. در چیدمان مناطق ممكن است تفاوت ها دیدگاه های متفاوتی وجود داشته باشد و برخی می گویند قوم هایی كه خیلی به هم نزدیك‌تر هستند كه باید در یك گروه باشند اما باید گفت خود اقوام در طول سال های متمادی تصمیم گرفتند كه بدون توجه به زبان ها، موسیقی مشترك ایجاد كنند.