به گزارش خبرنگار موسیقی فارس، حسن زندباف متولد 1319 تهران، آهنگساز و مدرس موسیقی است. او فارغ‌ التحصیل هنرستان موسیقی عالی تهران است و تحصیلات تكمیلی‌اش را در كنسرواتور مونیخ انجام داده و فارغ‌التحصیل این كنسرواتوار است. در كارنامه او آهنگسازی بیش از 20 فیلم سینمایی و مستند به چشم می‌خورد. این استاد موسیقی نزدیك به 20 كتاب نیز در حوزه موسیقی تالیف و منتشر كرده است. این آهنگساز پیشكسوت طی یادداشتی كه در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده، از اركستر سمفونیك تهران و برخوردهای نامناسب برخی از مسئولین انتقاد كرده است. در ادامه این یادداشت را می‌خوانید:

«قبل ازشروع انتقاد، یك داستان قدیمی به خاطرم آمد: هیزم شكنی با شخص هیزم داری قرارگذاشت كه با مقداری پول، هیزم را خُرد كند. درانجام كار، شخص دیگری بیكاردرگوشه­ای ایستاده و زمانی كه او تبررا می­كوبید، شخص بیكار با تاكید می­گفت «اِه»، هربار و هربار. كاركه به انجام رسید، موقع دریافت دستمزد، شخص بیكارگفت: پس دستمزد من چی؟ هیزم شكن با تعجب سوال كرد كه تو چه كردی؟ او درجواب گفت: تو كوبیدی و من گفتم «اِه» . هیزم شكن سكه دریافتی را به هوا پرتاب كرد و سكه كه به زمین افتاد، آن را درجیب گذاشت و به شخص بیكارگفت: «جرینگ سكه هم مال تو.» منظور ازاین داستان: زحماتی درمملكت ما كشیده شده و حتی تخصص همراه با تعهد هم ضمیمه اخلاق تعدادی گردیده است، ولی اِه گویان نبض عمل را دردست دارند.

در همین ابتدا برای روشن شدن عمل رهبری اركستر سنفونی اشاره­ای به آن می­كنم: دركشورهای اروپائی شخصی كه مسئولیت اركسترسنفونی را برای رهبری به اومی­سپارند، باید تمام دوران دانش فنون موسیقی را آموخته و باید از یك شعور غیرمتعارف هم برخوردار باشد، تا بتواند ازطریق نت­ها، مفهوم درونی آهنگساز را دریافت كند، زیرا این نت­ها تحت عنوان «پارتیتور» گویای تفكریك آهنگساز است. به این دلیل این شخص انتخاب می‌شود، زیرا كه هر اركستر مخارج سنگینی برای دولت، به عبارتی برای مملكت داشته كه از بودجه مردم تامین می­شود.

باری من قطعاتی برای اركستر سنفونی آهنگسازی كردم و برای اجرای آن با شورای موسیقی كه مسئولیت موسیقی را دركشور برعهده دارد، تماس گرفتم. متوجه شدم كه سه شورای موسیقی درمورد كارهای ارائه شده نظرمی­دهند: موسیقی سنتی، پاپ، كلاسیك. كارهای من تنظیم برای اركسترسنفونی بود، پس با دو شورای دیگركاری نداشتم. برای ارائه كاردرشورا ازمن خواسته شد كه CD اثرهم باید همراه باشد. آن­ها بعد از بررسی كار، جواب مثبت و یا منفی می­دهند. تعجب آور است! اگرجواب مثبت باشد، انتظار صاحب اثر اجرای آن است، ولی جوابی كه دریافت می كند، این كه ما برای اجرا نمی­توانیم كاری بكنیم، فقط ما تائید یا رد می­كنیم. دست­مریزاد! یكی ازمسئولین كه در شورا صاحب نظر است می‌گفت: درچند وقت گذشته شخصی ازخارج آمده و مسئول اركسترشده است. اگر او بخواهد، شاید كه كارقبول و به اجرا گذاشته شود.

برای آشنائی ناآشنایان اشاره­ای كوتاه دارم: قطعه برای اركسترسنفونی با عنوان «پارتیتور» می­باشد، به عبارتی پارتیتور برای یك اركسترسنفونی است كه شامل چند صدای مختلف بوده كه نوشته می­شود ودرجلوی رهبراركسترقرار داشته كه او می تواند اصوات مختلف اركستر را رهبری كند. برای آشنائی به پاتیتور، زمان زیادی باید صرف شود، زیرا یك اركسترسنفونی حدود 90 نفراست كه بتوان به آن مسلط شُد واما برخورد من با رهبرتازه وارد:

با خانمی كه درتالار مسئول سازهای اركستراست، به اتفاق درروزیكشنبه­ای نزد رهبراركستر رفتیم، زیرا ازقبل ساعت 10 ربع كم قرارداشتیم. او بعد ازاحوالپرسی با خانم سوال كرد كه چكار دارید؟ خانم درجواب گفت: ایشان قطعاتی برای اركسترساخته­اند. ناگهان او با یك فیگورقرون وسطائی گفت: «من وقت ندارم، چرا تعین وقت نكردید، من كاردارم و... خانم رفت. او روبه من: «خوب، چكاردارید؟ من درجواب گفتم كه: «مگراو بهت نگفت، كارهائی برای اركسترنوشتم.» جواب او: «آیا ضبط كردی و CD آن را آوردی؟» نوشتن این مطلب ازهمین جا شروع می شود، زیرا تعجب كردم. (شخصی كه رهبری یك اركستررا تقبل می­كند، با یك نگاه حتا كوتاه به محتوای كارپی می برد ونظر خود را اعلام می كند).

برای من سوال پیش آمد: آیا فیگورهای قرون وسطائی او هنوز برای جوانان اركستر جلوه هنری داشته؟ و او با همین تصوربا هركس برخورد می­كند؟

1-چگونه است كه اوهم پارتیتورمی­خواهد و هم CD، زیرا یك چنین قطعاتی بدون اجرای اركستر زنده ایجاد توهم می‌كند. شاید كه بعضی­ها توانائی مالی داشته باشند و با اُرگ­های برقی، كار را انجام دهند، چنانچه شنیده­ام كه انجام داده‌اند، اما آیا آنچه كه به گوش می­رسد، همانی است كه اركستر زنده به گوش می رساند؟ اگرچنین باشد، باید بگویم كه با عدم شناخت كار گمراهی به بار خواهد آمد.

2- به اشتباه نرفته­ام اگر بگویم كه او در خواندن پارتیتور ناتوان است، البته پارتیتور در جلوی خود دارد كه اركستر را رهبری می كند، ولی چه كاری را؟ درطول قرن­هاست موتسارت، باخ و بتهوون و... دربسیاری ازكشورهای اروپائی حتا آسیا و خاوردور به اجرا درمی­آید وكاملا شناخته شده­اند. پس اگر او در مملكت ما به اجرای این چنین آثاری بنشیند، آیا شاهكاركرده است؟ ازآن گذشته، می­شود با تمرین های فراوان به این نوع كار مسلط شد.

3-من براین باورهستم كه اوقادر به خواندن پارتیتورنیست، زیرا بگونه­ای از زیر پارتیتورهای جدید شانه خالی می­كند وكار جدید و شناخت او نسبت به كاربرای او اشكال ایجاد می­كند، زیرا كه پای حیثیت او در میان است. مثالی می آورم: كتابی را نزد شخصی كه الفبا را می­شناسد می­بریم و او با هر مقدار سوادش آن را می­خواند. پاتیتور هم باید برای شخص آشنا چنین باشد. پس چگونه است كه او هم پارتیتور و هم CD می­خواهد. من بر این باورم كه او از خواندن پارتیتورهای جدید عاجز است.

البته نا گفته نماند كه با كمال تاسف این جریان ازقوانین شورا هم است و نمی­شود به آنها ایرادی گرفت، زیرا تعلیم وتربیت رهبری اركستر وجود نداشته كه آموزش ببینند، ولی این شخص با سر و صدای بسیار ازخارج و با پول هنگفتی به ایران آورده شده است. ازآن گذشته، تا كی باخ، موتسارت، بتهوون، پس تكلیف زحمت­كشان این فرهنگ چیست؟ و به چه كسی باید رجوع كنند، آیا بایستی راهی خارج ازكشورشوند؟ ویا با اشخاص بی هویتی كه تحمیل می­شود سركنند وتحمل كنند؟

یقین دارم كه بچه­های خودمان، حتا با ناتوانی دركار رهبری و با شناخت نسبی زبان موسیقائی خودمان، با ارزش­ترازاین اشخاص بوده وصمیمی­تركاررا به انجام می­­رسانند. حتا شخصی را می­شناسم كه با داشتن دانش موسیقی كه سال­ها زحمت این راه را كشیده وبا نگاه سلامتی كه برای موسیقائی این سرزمین داشته، بی توجهی به اومی­شود و دیگرانی كه شاید شهرتی كاذب داشته و با دروغ وكلك وارد این سرزمین می كنیم، عنان كار را در دست اومی سپاریم. آیا باید چنین باشد؟

ابتدا مصمم شدم كه نظرخود را با معاونت هنری در میان بگذارم. بعد از چندین بار تماس با دفتر ایشان، نتیجه آن شد كه از او بگذرم، زیرا ایشان وقتی برای من نداشت. به همین دلیل نامه را برای وزیر، حتا حراست وزارتخانه وحراست هم مرا به شخص دیگری پاس دادند. از اردیبهشت ما تا اكنون، همچنان درانتظار هستم. حال برای من سوال است، آیا درپس موضوع جریانی نهفته و باید اینطورباشد؟ اگرجریانی مخفی­ست، كافیست كه به من بگویند برودنبال كارت واو باید باشد، پیگیرنباش. اما من همچنان پیگیرخواهم بود. چنانچه اگرجوابی دریافت نكنم، شاید كه سراز فضای مجازی درآورم. ازآن گذشته كوشش خواهم كرد كه مطلب را نه تنها عمومی كنم، بلكه با هر مسئول فرهنگی تماس گرفته شاید كه بتوانم جلودار بعضی ازخطاهای اینگونه باشم

حسن زندباف»



انتهای پیام/