خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی: روزهایی كه در آن به سر می‌بریم، روزهایی به شدت شلوغ و پركار برای دست‌اندركاران برگزاری كنسرت‌ها و اجراهای زنده در حوزه موسیقی است كه سخت در پی برنامه‌ریزی و رزرو سالن‌های برگزاری كنسرت و آماده سازی خوانندگان خود برای میزبانی از مخاطبانی هستند كه پس از دو ماه توقف در برگزاری كنسرت‌ها كه به دلیل احترام به ایام سوگواری محرم و صفر شرایطی برای برپایی اجراهای زنده موسیقی نداشتند.

این شرایط به گونه‌ای است كه طبیعتاً برای برگزاری كنسرت‌ها باید به شكلی برنامه‌ریزی صورت پذیرد كه مخاطبان و طرفداران خوانندگان شرایط تازه‌تر و جدیدتری از آنها را بر صحنه مشاهده كنند. فرآیندی كه لازمه حضور مؤثر و طولانی مدت هنرمندان فعال این حوزه در فرآیند تولید، بازاریابی و فروش محصولات موسیقایی است و اگر چنانچه تعللی در این روند صورت پذیرید قطعاً خوانندگان را برای بقای در این حوزه با اختلال مواجه خواهد ساخت. شرایطی كه عمدتاً در حوزه موسیقی پاپ در قالبی بسیار گسترده‌تر مورد توجه است و اگر در این چارچوب شاهد اتفاقاتی خارج از روند برنامه‌ریزی تهیه‌كنندگان صورت گیرد، آن وقت ماجرا به شكل دیگری رقم می‌خورد و تمام برنامه‌ریزی‌های استراتژیك و محتوایی آنان را به سمت و سوی دیگری هدایت می‌كند.

آنچه از آن در این فرآیند یاد می‌شود، به طور حتم دربرگیرنده ابعاد مختلفی است كه یكی از مهم‌ترین آنان به حوزه تك آهنگ‌ها باز می‌گردد، شرایطی كه پس از عبور از دوره پر فراز و نشیب فروش فیزیكی محصولات موسیقایی در ایران كه تقریباً امری منسوخ شده در بازار جهانی موسیقی هم هست، به شدت دچار تغییر و تحولات اساسی شده و اكنون تبدیل به شریان و جریان اصلی حركت و بازاریابی محصولات موسیقایی به ویژه در حوزه موسیقی تجاری است. شرایطی كه اگرچه برخی از صاحبان آثار موسیقایی به دلیل علاقه‌مندی‌های زیاد خود به فروش فیزیكی و ابعاد نوستالژیك آن برای مخاطبان همچنان روی انتشار فیزیكی آلبوم‌ها نیز تلاش‌هایی را انجام می‌دهند، اما باید پذیرفت كه اكنون نبض بازار موسیقی در دست تك آهنگ‌ها و محصولاتی است كه به صورت انفرادی و در قالب تك اثر پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد.

كاهش محسوس صدور مجوز برای تك‌آهنگ‌ها/ ارشاد سخت‌گیری می‌كند؟

طبیعتاً چنین روندی طی سال‌های اخیر در كشورمان هم شكل پرسرعت تری به خود گرفته و بسیاری از خوانندگان صاحب نام و شناخته شده، تولید مجموعه آثار موسیقایی شأن در قالب آلبوم را در اولویت دوم خود قرار داده‌اند و به سمتی ماجرا را هدایت كرده‌اند كه مخاطبان و طرفدارانشان، رویارویی با خواننده مورد نظر را با اولویت شنیدن تك آهنگ سوق دهند. تك آهنگ‌هایی كه از تولید تا انتشارشان در فضای مجازی نیازمند طی پروسه‌ای برای صدور مجوزهاست كه در ماه‌های اخیر نیز به دلیل تغییر و تحولات اساسی كه در آن صورت گرفته، سروصدای عده از تهیه كنندگان را به سمت رسانه‌ها و صفحات شخصی شأن سوق داده كه كم توجهی به آن می‌تواند در آینده‌ای نزدیك حواشی بیشتری را هم برای مدیریت دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و هم برای خوانندگان و تهیه كنندگانشان فراهم آورد.

آنچه در هفته‌های گذشته از گوشه و كنار و مصاحبه‌های مدیران دفتر موسیقی در رسانه‌ها منتشر شده، گویا پس از مشكلاتی كه برای سامانه رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وجود آمد، تصمیماتی اتخاذ شده كه در پی آن روند صدور مجوزها در حوزه‌های مختلف تئاتر، سینما و موسیقی نیز دچار تغییرات اساسی شده، تغییراتی كه مدتی است تمام دستگاه‌های مختلف دولتی مكلف كرده تا در قالب پروژه و فرآیندی موسوم به «پنجره واحد» به ارائه مجموعه خدمات دولتی بپردازند. مسیری كه اكنون در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز طراحی و اجرای آن آغاز شده و فرد مراجعه‌كننده، سَوای اینكه خواهان دریافت چه مجوزی است می‌بایست از مسیر «پنجره واحد» به وزارت ارشاد مراجعه كرده و در آنجا بسته به كار و پروژه‌ای كه به مجوز احتیاج دارد، تقاضای خود را ثبت كند.

به گفته محمد اله یاری مدیر كل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سامانه‌های قبلی دفتر موسیقی وزارت ارشاد فقط تقاضای مربوط به صدور مجوز «شعر» و «موسیقی» قابل بارگذاری بوده و مشمول اجراهای صحنه‌ای، نماهنگ، فعالیت‌های مربوط به بخش بین‌الملل و همچنین پروژه‌های مربوط استان‌ها نمی‌شد و موجب رفت و آمد متعددی برای ارباب رجوع به دفتر موسیقی می‌شد. بر همین اساس و همچنین پروژه «پنجره واحد» تصمیم گرفته شده كه در این قالب سامانه واحدی برای دفتر موسیقی توسط «مركز فرهنگ و هنر در فضای مجازی» وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طراحی شود كه دربرگیرنده نكات مختلفی است. چرا كه عمده سامانه‌های مشابه در قالب پنجره واحد وزارت ارشاد یك یا دو فرآیند دارند اما آنچه در سامانه دفتر موسیقی طراحی شده نیازمند طی چهارده فرآیند است كه از نظر حضور ارباب رجوع جزو پر مراجعه ترین سامانه‌های وزارت ارشاد لقب گرفته است.

كاهش محسوس صدور مجوز برای تك‌آهنگ‌ها/ ارشاد سخت‌گیری می‌كند؟

اما گویا این فرآیند تازه آغاز ماجراست؛ چرا كه علاوه بر تغییر و تحولاتی كه به آن اشاره شد و می‌تواند با توجه به سهولت به تسریع در انجام امور اداری مراجعه كنندگان به دفتر موسیقی برای دریافت مجوز و موارد مرتبط دیگر، اقدام ارزشمندی باشد، این موضوع نحوه نظارت‌ها و ممیزی برای صدور مجوز آثار موسیقایی و در این گزاره رسانه‌ای مشخصاً حوزه تك آهنگ هاست كه گویا در روند صدور مجوزها اكنون مشكلاتی پیشدفتر موسیقی برای صیانت از آثار ارزشمند موسیقایی و همچنین پرهیز از شیوع آثاری كه به شدت بر ذهن شنیداری مخاطبان موسیقی به ویژه مخاطبان نوجوان و كم سن و سال تر تأثیر منفی می‌گذارد، می‌تواند اقداماتی را انجام دهد آمده كه موجب شده تعدادی از تهیه كنندگان نسبت به تأخیر در صدور مجوز تك آهنگ‌های جدید خوانندگان انتقاداتی را مطرح كنند.

براساس آنچه در اخبار رسمی منتشر شده در حوزه آمار كمی تك آهنگ‌ها توسط دفتر موسیقی وزارت ارشاد احصا شده، تیرماه سال 1400 حدود 900 قطعه ارسالی به دفتر موسیقی ارسال شده كه از این تعداد حدود 400 قطعه مجوز انتشار اثر گرفته‌اند. اما در مقایسه‌ای می‌توان یافت كه این رقم در تیر ماه سال جاری به شكلی بوده كه از حدود 900 قطعه ارسالی به شوراهای نظارتی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فقط به 25 قطعه مجوز انتشار داده شده است. آماری به شدت كاهنده كه قطعاً دفتر موسیقی می‌بایست برای آن پاسخ مثبتی را ارائه كند.

ذكر این نكته هم بسیار حائز اهمیت است كه طی ماه‌های اخیر انتقادات و شكایات فراوانی از سوی كارشناسان حوزه موسیقی و ترانه و حتی مخاطبان در فضای مجازی و رسانه‌ها درباره تنزل بیش از حد آثار موسیقایی به لحاظ كیفی منتشر شده كه قطعاً دربرگیرنده نكات مهمی است. نكاتی كه به دلیل شیوع ابتذال و رواج ترانه‌های سخیف موجب بروز واكنش‌هایی شده كه قطعاً دفتر موسیقی وزارت ارشاد برای صیانت از آثار ارزشمند موسیقایی و همچنین پرهیز از شیوع آثاری كه به شدت بر ذهن شنیداری مخاطبان موسیقی به ویژه مخاطبان نوجوان و كم سن و سال تر تأثیر منفی می‌گذارد، اقداماتی را انجام دهند. اقداماتی كه طبیعتاً نظارت بیشتر و دقیق‌تر و حساسیت در غربالگری آثاری یكی از مهم‌ترین آنهاست. شرایطی كه می‌تواند موجب كاهش روند صدور مجوزها می‌شود و می‌تواند در حوزه آمار كمی تك آهنگ‌ها تأثیر گذار باشد.

كاهش محسوس صدور مجوز برای تك‌آهنگ‌ها/ ارشاد سخت‌گیری می‌كند؟

اما اگرچه ایجاد چنین روندی در سالم سازی فضای محتوایی فرآیند تولید، بازاریابی و فروش محصولات موسیقایی امری ضروری و اجتناب ناپذیر است، اما در این میان كاهش شدید صدور مجوزها نیز می‌تواند پرسش‌های زیادی را مطرح كند كه چگونه شده در عرض یك سال كاری روند صدور مجوزها از 400 قطعه در تیرماه سال 1400 به 25 قطعه در سال 1401 برسد؟ آیا قوانین جدیدی در حوزه نظارت و ممیزی مجوزها اتفاق افتاده كه این گونه باید شاهد كاهش شدید صدور مجوزهای موسیقی بود؟ آیا دست‌اندركاران دفتر موسیقی توجیهات منطقی برای این نحوه تصمیم‌گیری كه قطعاً می‌تواند فضای حرفه‌ای و شغلی خوانندگان و صاحبان آثاركاهش شدید صدور مجوزها نیز می‌تواند پرسش‌های زیادی را مطرح كند كه چگونه شده در عرض یك سال كاری روند صدور مجوزها از 400 قطعه در تیرماه سال 1400 به 25 قطعه در سال 1401 برسد؟ موسیقایی در مواجهه با طرفدارانشان را تحت تأثیر قرار دهد، دارند كه این گونه شرایط سخت گیرانه ای را برای حوزه مجوزها اتخاد كرده‌اند؟ آیا در این زمینه جلساتی با تهیه‌كنندگان و نمایندگان صنف موسیقی برای اتخاذ چنین تصمیماتی برگزار شده است؟ آیا تصمیم گیرندگان توقف روند صدور مجوزهای مربوط به تك آهنگ‌ها متوجه این موضوع هستند كه طرفداران خوانندگان برای فصل تازه كنسرت‌ها منتظر تك آهنگ‌های جدید خواننده مورد علاقه شأن هستند كه اگر چنین روند مستمر نباشد عواقب نگران كننده‌ای در انتظار نظام اقتصادی این كنسرت‌ها و اساساً موسیقی خواهد بود؟

به طور حتم همان گونه كه گفته شد، بحث كیفیت و ارتقای آن در آثار خوانندگان دارای مجوز می‌تواند یكی از مهم‌ترین مباحثی باشد كه نگارنده بارها و بارها در گزاره‌های رسانه‌ای روی تنزل آن تاكید زیادی داشته و بر این باور است كه جریان موسیقی تجاری در ایران نیازمند یك دگرگونی اساسی بر پایه انجام عملیات كارشناسانه‌ای است كه می‌تواند در ابعاد مختلف مورد توجه قرار گیرد. اما آنچه در این میان مورد توجه قرار گرفته، نگرانی برخی از تهیه كنندگان در این فضای پیش آمده است كه بسیاری از آنها را بر آن داشته تا این نگرانی‌ها را با رسانه‌ها مطرح كنند. اگرچه برخی از همین تهیه كنندگان در تماس‌های مكرری كه با آنها شده حاضر به ارائه نقطه نظراتشان در این زمینه نبودند، اما آنچه پیش آمده می‌تواند با طرح منصفانه آن در رسانه‌ها در شرایط بهتری قرار گیرد تا در آستانه برگزاری دور جدید كنسرت‌ها صاحبان آثاری موسیقایی با انگیزه بیشتری برای برگزاری كنسرت‌ها اقدام كنند.

كنسرت‌هایی كه در این شرایط سخت اقتصادی برای قشر كم درآمد جامعه اما و اگرهایی دارد، اما هرچه هست، مسیری برای كاهش التهابات روانی است كه شنیدن موسیقی آن هم در وجوه سالم و سرگرم كننده‌اش می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. كنسرت‌هایی كه تعدادی از تهیه كنندگان فعال در آن با نگرانی زیادی برای آن اقدام می‌كنند.

كاهش محسوس صدور مجوز برای تك‌آهنگ‌ها/ ارشاد سخت‌گیری می‌كند؟

انتقاد تند و تیز آقای تهیه كننده به نحوه صدور مجوزها

میلاد ماهان راد تهیه كننده‌ای كه طی سال‌های اخیر با خوانندگانی چون رضا صادقی، سهراب پاكزاد، علی یاسینی، آصف آریا فعالیت می‌كند، با ارائه نقطه نظرات انتقاد آمیز خود پیرامون رویه جدید دفتر موسیقی وزارت ارشاد برای صدور مجوزها به خبرنگار مهر گفت: ماجرایی كه این روزها درگیر آن هستیم دربرگیرنده نكات فراوانی است كه شرایط خوبی برای ما فراهم نكرده است. فقط می‌توانم بگویم: «صدای دهل از دورمیلاد ماهان راد تهیه كننده: ای كاش آماری از اقتصاد ورشكسته صنعت موسیقی و ناچیز بودن آن داده می‌شد تا خیلی‌ها متوجه می‌شدند كه تمامی صنعت موسیقی به اندازه سرمایه و اقتصاد حتی یك شركت درجه دهم فولاد و نفت در ایران نیست خوش است.» خسته شدیم از بس حمایت كردیم، تعامل كردیم یا كم كم گلایه كردیم دور هم نشستیم اما انگار قرار نیست هیچ اتفاقی بیفتد. مگر می‌شود عالی‌ترین مقام فرهنگ كشور صحبت از رونق موسیقی كند در حالی كه موسیقی پاپ از رمق افتاده، شورای شعر و ترانه اینچنین سخت‌گیری‌های خود را افزایش داده است. خسته شدیم از بس ترانه و شعر فرستادیم، وعده شنیدیم اما جز رد شدن همه كارها پاسخی نشنیدیم. صحبت من با آقایان این است كه كدام شاخص‌ها رو گفتید و نشنیدیم، كدام نشست را شورای ترانه و شعر گذاشت و تعامل نكردیم. اخیراً مسئول محترمی در حوزه موسیقی فرمودند موسیقی بودجه نمی‌خواهد چون درآمدزاست. مگر پتروشیمی، فولاد و مواردی از این دست درآمدزا نیستند!؟ آیا زیرساخت‌های فرهنگی اعم از آموزش تا سالن و تجهیزات نیاز به سرمایه گذاری ندارند؟ اصلاً كدام سالن جدید موسیقی جدیداً ساخته شده است؟ از كدام اقتصاد در این حوزه حرف زد و دقیقاً اینجاست كه باید گفت: «متاسفانه باید گفت صدای دهل از دور خوش است.»

وی افزود: ای كاش آماری از اقتصاد ورشكسته صنعت موسیقی و ناچیز بودن آن داده می‌شد تا خیلی‌ها متوجه می‌شدند كه تمامی صنعت موسیقی به اندازه سرمایه و اقتصاد حتی یك شركت درجه دهم فولاد و نفت در ایران نیست. اصلاً مگر می‌شود جریان زاینده تولید آثار جدید را قطع كرد، باریكه آن را خشكاند و صحبت از رونق موسیقی كرد؟ و ای كاش نام موسیقی پاپ، موسیقی مردمی نبود و این گونه زمین گیر نمی‌شد. ای كاش آقای وزیر برای یك بار هم شده صحبت‌های مسئول محترم موسیقی زیرمجموعه خود را به دقت می‌شنید و می‌خواند كه ببیند آیا كلام ایشان در عمل تحقق یافته است یا خیر؟ گویی كم كم باید از این صنعت رخت بست و رفت، به صنعتی كه شاید از صدر تا ذیل مدیرانش در حمایت همراه و همنوا با یارانشان باشند و به قول شاعر: این بانگ‌ها از پیش و پس، بانگ رحیل است و جرس.

كاهش محسوس صدور مجوز برای تك‌آهنگ‌ها/ ارشاد سخت‌گیری می‌كند؟

مدیركل دفتر موسیقی وزارت ارشاد و یك توضیح درباره اختلاف‌نظرها

محمد اله یاری مدیر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح كرده است: در چهار ماه ابتدایی سال جاری به دلیل تغییر سامانه دفتر موسیقی از سامانه قدیم به سامانه جدید،مدیركل دفتر موسیقی وزارت ارشاد: مطمئن باشید شوراهای كارشناسی در همه ادارات، هم وظیفه اجرای قوانین و نظارت را بر عهده داشته و هم كمك به صاحبان و خالقان آثار برای انتشار آثارشان و بهره‌مندی علاقمندان از آنها را مد نظر قرار داده است فرایند كارها با سرعت كمتری پیش رفت، گرچه متوقف نشد. سامانه جدید قابلیت‌های بیشتری دارد و مخاطبان را از آمد و شدهای حضوری بی‌نیاز خواهد كرد. این سامانه چند مرحله دارد و در فاز نهایی خدماتش گسترده‌تر خواهد بود. طراحی، راه اندازی و پشتیبانی از این سامانه توسط مركز رسانه‌های دیجیتال وزارتخانه صورت می‌پذیرد. از دهه سوم تیرماه تا الان مجدد امور ذی‌نفعان به‌صورت سامانه‌ای انجام شده است و تا حد زیادی به سرعت امور كمك نموده است.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر آنچه موجب انتقاد برخی از تهیه‌كنندگان و فعالان حوزه موسیقی در حوزه صدور مجوز محتوایی تك‌آهنگ‌ها شده است، اظهار كرد: شورای شعر، ترانه و كلام و نیز شورای موسیقی در حال انجام كارشناسی تمام وقت هستند برای اینكه آثار هنرمندان در زمان كمتری در اختیار مخاطبان قرار گیرد. در مواردی نیز كه اختلاف‌نظری بین رأی كارشناسی شورا و صاحب اثر وجود داشته باشد، جلسات گفتگو و تبیین و اقناع برگزار می‌شود كه راهگشا است.

مدیركل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش پایانی صحبت‌های خود توضیح داد: مطمئن باشید شوراهای كارشناسی در همه ادارات، هم وظیفه اجرای قوانین و نظارت را بر عهده داشته و هم كمك به صاحبان و خالقان آثار برای انتشار آثارشان و بهره‌مندی علاقمندان از آنها را مد نظر قرار داده است. ضمن اینكه علیرغم مسائل سامانه‌ای ابتدای سال، در چهار ماه ابتدایی سال با همت تهیه‌كنندگان و همكاری دفتر موسیقی، بیشترین تعداد اجرای صحنه‌ای موسیقی در سال‌های اخیر در تهران برگزار شده است.

كاهش محسوس صدور مجوز برای تك‌آهنگ‌ها/ ارشاد سخت‌گیری می‌كند؟

به هر ترتیب روایت نحوه صدور مجوز برای تك آهنگ‌ها كه به لحاظ كمی دربرگیرنده كاهش محسوسی است، می‌تواند در ابعاد مختلف مورد توجه قرار گیرد. شرایطی كه اگرچه در این گزاره رسانه‌ای فقط بخش‌های محدودی از آن مورد بررسی و كنكاش قرار گرفته اما بهتر است با توجه به نزدیكی فصل جدید كنسرت‌ها اقدام عاجل تری هم برای سهولت در صدور مجوزها و البته كاهش سخت گیری ها در حوزه صدور مجوز برای ترانه و هم برنامه‌ریزی مناسب‌تر و دقیقی تری برای ارتقا سطح كیفی كنسرت‌ها و آثار محتوایی ارائه شده به ویژه در حوزه موسیقی پاپ صورت پذیرد كه در این بین هم مخاطبان با محتوای جدیدی از خوانندگان مورد علاقه خود روبه رو شوند و هم تهیه كنندگان حوزه موسیقی دغدغه كمتری برای بازگشت سرمایه‌هایشان پیرامون حوزه موسیقی به ویژه موسیقی سرگرم كننده در چارچوب قوانین موجود باشند.

فضایی كه قطعاً رعایت قوانین مرتبط با حوزه نظارت و ممیزی و تعامل دو طرفه میان كارشناسان این حوزه در دفتر موسیقی وزارت ارشاد با تهیه كنندگان و خوانندگان و ترانه سرایان می‌تواند یكی از اركان مهم بازگشت آرامش باشد.