در آخرین نشست پژوهشی جشنواره موسیقی نواحی ایران با موضوع «ترمینولوژی (واژه شناسی) در موسیقی اقوام ایران و ارتباط آن با موسیقی دستگاهی» با حضور جمعی از پژوهشگران، در خصوص واژه مقام در موسیقی صحبت شد و هریك از كارشناسان نظر خود را به این ترتیب بیان كردند. در ابتدای نشست، محمدعلی مراتی -دبیر جشنواره- گفت: واژه «مقام» در موسیقی كلاسیك حوزه ایرانی، عربی، تركی معنای دقیق خودش را دارد و این شامل موسیقی رسمی این كشورهاست اما درباره اطلاقش به موسیقی اقوام ایرانی باید گفت كه به نظر می رسد، بعد از انقلاب اسلامی از طریق جشنواره ها منتقل شده است. طوری كه انگار واژه مقام پرستیژی را داده است كه سطح این موسیقی را نسبت به موسیقی مردم پسند بالا ببرد.»

وی ادامه داد: «موضوع دیگر اینكه ما كشوری هستیم كه ارتباط ژنتیك اندام واری بین موسیقی اقوام و موسیقی دستگاهی داریم. در كشورهای حوزه عربی، ایرانی، تركی در حوزه تركیه این ارتباط خیلی دور است اما در ایران این ارتباط اتفاقاتی را رقم زده است. ما در یك رنگ آمیزی شاید در بیشتر اقوام به جز بلوچ ها و آواهای هوره این رابطه ژنتیكی را داریم.»

مریم قره سو نیز در بخش دیگری از نشست در سخنانی گفت: «من حس می كنم در 20 سال گذشته 2 اتفاق ناخوشایند افتاده است. این واژه بدون توجه به جایگاهش و بدون توجه به معنای واقعی اش مورد استفاده قرار می گیرد. مثلاً گاهی به معنای دستگاه، گاهی به معنای تك ترانه و… استفاده شده است. در واقع آسیب شناسی استفاده نسنجیده از مفهوم «مقام» باید بررسی شود.»

سپس احمد صدری -پژوهشگر موسیقی نواحی ایران- دگفت: «به نظر می رسد این واژه مدت هاست در تاریخ ایران وجود دارد. مقام در عرفان جایی استفاده شده است كه سالك از رنگ ها رها شده و به جایگاه سكنی رسیده است و اهل طریقت برای هر كدام از این مراحل جایگاه و مقام قائل هستند. به نظر می رسد این واژه از عرفان به موسیقی عاریت گرفته شده است.»

در ادامه فواد توحیدی -پژوهشگر موسیقی نواحی- اظهار كرد: «فكر می كنم این واژه به معنای چیدمان دستان ها روی ساز بوده است. در دوره قاجار موسیقی ما شدیداً تحت تاثیر موسیقی آذری است و حتی سازبندی ما بسیار شبیه آذری هاست. در برهه ای هم تحت تاثیر غربی ها بوده ایم و ما «پیش درآمد» را از اورتور غربی ها گرفته ایم. به زعم بنده موسیقی این مملكت حدود 600 سال تحت تاثیر ترك ها و 200 سال تحت تاثیر عرب ها بوده است.»
وی ادامه داد: «بنده معتقدم این واژه یك واژه نو و بیشتر یك عبارت جشنواره‌ای است. در موسیقی كردستان و كرمانشاه خیلی از مقام های تنبور از نظر ساختار یكی هستند و در اصل باید یك مقام باشند اما این طور نیست یا حتی مردم منطقه برای دف مقام قائل هستند. یعنی جشنواره تا سازهای كوبه ای ما رسوخ كرده است و عجیب است كه این موضوع كاملاً میان استادان دف نوازی جا افتاده است اما مثلاً مردم خوزستان اصلاً از مقام استفاده نمی كنند و واژه «اطوار» را جایگزین كرده اند و كرمانی ها نیز به آن «رو» می گویند.»