جای خالی جایزه در جشنواره موسیقی فجر/ آغاز یا پایان موسیقی
جشنواره موسیقی فجر معیاری برای معرفی بهترین‌های عرصه موسیقی نیست و درعین‌حال شركت‌كنندگان در جشنواره آثاری را اجرا می‌كنند كه پیش‌تر بارها و بارها به صحنه برده‌اند.


سی‌وپنجمین جشنواره موسیقی فجر هم برگزار شد، جشنواره‌ای كه امسال در فضایی آرام و با كمترین حاشیه برگزار شد؛ اما این جشنواره هنوز برای رسیدن به استانداردهای بین‌المللی جای كار بسیاری دارد.

رقابتی‌نبودن و عدم هیجان و رونق

جشنواره موسیقی فجر امسال تنها در دو بخشِ «ترانه» و «موسیقی و رسانه» برگزیدگانش را معرفی كرد و در بخش‌های مختلف موسیقی رقابتی نبود.

وقتی حمیدرضا نوربخش دبیر سی‌ویكمین جشنواره موسیقی فجر شد، تصمیم گرفت تا جشنواره را رقابتی برگزار كند و جایزه «باربد» را به جشنواره بیاورد. این جایزه در سال‌هایی كه در جشنواره وجود داشت موجب رونق بسیاری در عرصه موسیقی شده بود، هرچند نباید از ضعف‌های موجود در داوری‌ها و البته انتقادهایی كه در این حوزه وجود داشت به‌سادگی گذر كنیم.

به هر روی آنچه مهم است این‌كه وجود جایزه و معرفیِ برگزیدگان بخش‌های مختلف موسیقی موجب رونق و اعتباری در جشنواره می‌شود كه امروز به‌شدت جای خالی‌اش احساس می‌شود.

بهترین‌های موسیقی ایران كجا معرفی می‌شوند/ جای خالی جایزه و هیجان

مخاطبان موسیقی ایران در حال حاضر متر و معیارِ مشخصی برای شناختِ بهترین‌های موسیقی ایران ندارند؛ این‌كه بهترین خواننده موسیقی ایرانی در سال جاری چه‌كسی بود؟ یا بهترین خواننده موسیقی پاپ؟ یا بهترین صدابردار و بهترین آهنگساز؟ بهترین آلبوم یا بهترین آهنگِ سال؟

همه اینها پرسش‌هایی است كه پاسخ مشخصی برایش وجود ندارد، این درست همان جای خالیِ جایزه در جشنواره موسیقی فجر است.

البته در این میان «جشن سالانه موسیقی ما» در سال‌های گذشته برگزار شده و در بخش‌های مختلف به انتخاب بهترین‌های حوزه موسیقی پرداخته است. این جشن متعلق به بخش خصوصی است كه در جایگاه خودش هم مهم و قابل اهمیت است، اما نباید باعث شود كه جشنواره موسیقی فجر به‌دنبال معرفی بهترین‌های سالانه موسیقی ایران نباشد.

متأسفانه در دوره سی‌وچهارم جشنواره موسیقی فجر، علی ترابی مدیركل دفتر موسیقی با این توجیه كه جشنواره‌های جهانی رقابتی نیستند و جشن موسیقی ما هم برگزیدگان سالانه را معرفی می‌كند؛ جایزه «باربد» را از جشنواره حذف كرد. نتیجه آن تصمیم امسال هم بر جشنواره تأثیر منفی گذاشت و نشان داد كه نبودِ جایزه و رقابت، جشنواره موسیقی فجر را دچار یكنواختی می‌كند.

علی ترابی و تیم اتاق فكرش برای جشنواره موسیقی فجر آیین‌نامه‌ای نوشتند كه در آن بخش رقابتی به‌كلی حذف شده بود. شاید هنگامه این فرا رسیده كه مسئولان جشنواره موسیقی فجر با تغییر و اصلاح در آیین‌نامه جشنواره، جایزه و رقابت را به جشنواره بازگردانند و آن را همیشگی كنند.

محمد الله‌یاری مدیركل دفتر موسیقی و رئیس سی‌وپنجمین جشنواره موسیقی فجر در شب‌های برگزاری این جشنواره در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم از علاقه‌اش به رقابتی كردن جشنواره گفت و تأكید كرد كه تلاش می‌كند با اصلاح آیین‌نامه، زمینه رقابتی كردن جشنواره در بخش‌های مختلف را فراهم كند.

به هر روی باید منتظر ماند و دید كه آیا الله‌یاری برای سال آینده وعده تغییرات جدی در جشنواره را عملی می‌كند یا اینكه مانند رئیسِ پیشینِ جشنواره موسیقی فجر، ترجیح می‌دهد جشنواره‌ای خنثی و بی‌هیجان برگزار كند.

جشنواره موسیقی فجر؛ پایان یا آغاز

جشنواره‌هایی كه ادعای مهم و بزرگ بودن دارند، معمولاً سرآغازی‌اند برای رویدادها، یعنی فلان جشنواره جایی است تا تازه‌ترین آثارِ فلان هنر را در آنجا به تماشا بنشینیم. چنین جشنواره‌هایی اعتبارشان بسیار بالا است؛ چرا كه این جشنواره‌ها تازه‌ترین آثار و بهترین‌ها را به جامعه معرفی می‌كنند.

جشنواره موسیقی فجر اما هیچ جایی برای آغاز رویدادهای موسیقی ندارد. این جشنواره چندین سال است كه جایی برای پایانِ موسیقی در هر سال است، نه آغازش. اجراهایی كه در طول هر سال در سالن‌های مختلف روی صحنه می‌روند، در جشنواره موسیقی فجر هم بار دیگر به اجرا می‌پردازند تا تكرارهای بیهوده‌ای را در این جشنواره شاهد باشیم.

برگزاركنندگان جشنواره موسیقی فجر باید دستورالعملی را در فراخوان جشنواره بگنجانند كه حداقل در اجراهای بخش فراخوان، تنها گروه‌هایی اجازه اجرا داشته باشند كه رپرتواری جدید را به جشنواره بیاورند.

این اتفاق باعث می‌شود كه آرام آرام جشنواره موسیقی فجر جایی برای معرفیِ تازه‌ترین‌های عرصه موسیقی و البته بهترین‌های این حوزه باشد. اگر چنین روندی در جشنواره جاری شود، بی‌شك پس از چند دوره شاهد شكوفاییِ جشنواره موسیقی فجر و البته شكوفایی و رونق بیشتری در عرصه موسیقی ایران خواهیم بود.

نتیجه

جشنواره موسیقی فجر هر سال در فضایی كم‌رونق برگزار می‌شود كه فقط برگزار شده باشد. این جشنواره به هیجان و چالش‌های بیشتری نیاز دارد. باید جایزه را به جشنواره برگرداند تا بهترین‌های هر سال موسیقی ایران معرفی شوند. مخاطبان هم انتظار دارند كه جشنواره موسیقی فجر جایی برای معرفی بهترین‌های عرصه موسیقی باشد تا متر و معیاری برای انتخاب‌هایشان داشته باشند.

جشنواره باید به‌سمت تعامل با مخاطبان برود تا از دیدگاهِ مخاطبان هم برای انتخاب بهترین‌های عرصه موسیقی استفاده كند.

شاید دوره سی‌وششم جشنواره موسیقی فجر نقطه عطفی در تاریخ این جشنواره باشد و شاید مسئولان این جشنواره با درس گرفتن از تجربه‌های سی‌وپنج دوره قبل، مسیر جشنواره را برای همیشه به‌سمت پیشرفت و هیجان و جذابیت سوق دهند و شاید هم دوره‌ بعد مانند سال‌های گذشته جشنواره‌ای خنثی و بی‌هیجان باشد.