به گزارش خبرگزاری فارس، رضا مهدوی كارشناس مجری بخش موسیقی «چشم شب روشن» دوشنبه شب میزبان میلاد كیایی نوازنده سنتور و پژوهشگر موسیقی بود.

كیایی سخنانش را اینطور آغاز كرد: از قدیم گفته اند تجربه پدر علم است و پدر تجربه هم تاریخ. بنابراین چیزی كه می گویم بر اساس تجربه تاریخی است؛ آنچه از گذشتگانمان آموخته ایم و آنچه خودم در 60 سالی كه از 8، 9 سالگی مشغول موسیقی هستم تجربه كرده ام، می دانم چه زمانی شنیدن كدام یك از 12 مقام موسیقی ایران كه شامل 7 دستگاه و 5 آواز است، روی شنونده تاثیر بیشتری دارد.

كدام دستگاه موسیقی را در چه ساعتی از شبانه روز بشنوید

وی افزود: صبح سحر كه هنوز سپیده رویت نشده، مقام همایون تاثیر بسیار عمیقی دارد. یادم می آید در طفولیت كسی به نام اصغر شیرخدا كه بیش از 50 سال است فوت كرده، با ضرب زورخانه ای در مقام همایون در رادیو آواز می خواند. صدای بسیار پاك و مردانه ای داشت و با اشعار فردوسی تاثیر عمیقی روی شنونده می گذاشت.

این مدرس موسیقی ادامه داد: وقتی سپیده زده شد و به صبح رسیدیم، چهارگاه است كه تاثیر جادویی روی شنونده دارد. آهنگ معروف "سلام علیكم" كه منسوب به استاد حسن كسایی است در همین مقام بوده است و موسیقی برای ورزش نیز در این گام بوده است.

كیایی یادآور شد: وقتی خورشید دمیده و گلها باز شده است، بهترین فرصت برای شنیدن موسیقی در دستگاه ماهور است كه بوی عشق و امید زندگی در آن مستتر است.

وی افزود: در ظهر شرعی مقام بیات ترك كه گوشه دوگاه یا روح الارواح در این مقام قرار دارد و بهترین آن را موذن زاده اردبیلی خوانده است و معنویت را در آن حس می كنیم. ساعت 2 تا 4، 5 بعد از ظهر موسیقی در دستگاه ابوعطا است كه تاثیر عمیقی روی شنونده دارد.

نوازنده آلبوم «ابر بی باران» تأكید كرد: در غروب بین روشنایی و تاریكی مایه افشاری است كه تاثیر زیادی دارد. وقتی شب رویت می شود به ویژه اگر در طبیعت باشیم، مایه دشتی تاثیر جادویی دارد. مقام شور كه مادر مقام های موسیقی ایران است نیز در شب موثر است.

كیایی ادامه داد: در اواخر شب شنیدن مقام سه گاه حال می دهد، این مقام بیشتر جنبه حال دارد تا اندیشه. در نیمه های شب، دستگاه مخالف سه گاه تاثیرگذار است.

این پژوهشگر موسیقی اعلام كرد: مقام بیات اصفهان زمان خاصی ندارد و در هر موقعی می تواند شنیده شود. دستگاه نوا نیز قلندری و خانقاهی است. در مقام راست و پنجگاه نیز روح اشرافی مستتر است. من به این نكته در تجربه بیش از 60 سال رسیدم.

موسیقی در خانواده ما موروثی است

وی درباره پرورش شاگردان و پشتیبانی از آنها، اظهار كرد: این یك وظیفه و كمترین كاری است كه ما می توانیم انجام دهیم. من این شانس را داشتم كه استاد ابوالحسن صبا را به دفعات دیدم. موسیقی در خانواده ما موروثی است اما هیچوقت به عنوان حرفه به آن نگاه نكرده ایم، بلكه برایمان شور و شوق بوده است. البته ممكن است اثری سفارش دهنده و خریداری داشته باشد اما اینكه هنر به ناندانی تبدیل شود حیف است.

نوازنده آلبوم «این شرح بی نهایت» افزود: پدرم معاون وزیر دارایی و ارتباطات و موقعیت خوبی داشت. بنابراین من توانستم از محضر اساتید گوناگونی بهره ببرم و خانواده ما این سعادت را داشت با بزرگان موسیقی همچون روح الله خالقی، كلنل، وزیری و... دیدار داشته باشد.

وی درباره واژه سنتور توضیح داد: یكی از معانی تور موسیقی است و سن نیز به معنای مقدس است، می شود موسیقی مقدس. روایت دیگر می گوید سن به فرانسه یعنی 100 و سنتور به معنای صد آوا است. یك روایت دیگر این است كه كلمه شاهان تور به معنای موسیقی سلاطین تا به ایران برسد به سنتور تبدیل شده است.

خواننده سالاری تا كی؟!

كیایی درباره "واروژان" كه سالروز تولد او بود، گفت: واروژان نمرد، بلكه او دق كرد. او تمام وقت خود را وقف تنظیم زیباترین موسیقی های پاپ می كرد اما هیچوقت هیچ اسمی از او نمی آمد و فقط عنوان خواننده مطرح می شد. امیدوارم روزی این فرهنگ خواننده سالاری، -نمی خواهم به خواننده ای بی احترامی كنم، همه محترمند- اما تا چه زمانی؟ نمی گویند آهنگ فلان سازنده، فقط می گویند آهنگ فلان خواننده. این درد این مرد را آزرد و او از افسردگی فوت كرد.

وی درباره پرورش شاگردان بسیار حتی افراد غیرایرانی كه از طریق سفارتخانه ها به او مراجعه می كنند، توضیح داد: من شاگردانم را انتخاب می كنم. من 72 سال معادل 72 سیم سنتور دارم و در سنی نیستم كه وقتم را صرف هنرجویی كنم كه كار با او ثمری ندارد. هر یك ساعت برای من اندازه یك هفته ارزش دارد.

كیایی با ذكر خاطره ای از یك شاگرد ژاپنی، در پایان گفت: همواره از هنر در كنار فرهنگ نام برده اند و اگر موسیقی ما دچار بی فرهنگی شود به جایی نمی رسیم. سعی كنیم در این بخش قدری بضاعتمان را قوی كنیم.

صالح علا نیز در این بخش گفت: امشب سالروز درگذشت استاد تاج اصفهانی است. می خواهم سوال كنم كه معماری اصفهان زیبا است و مردمان زیبایی هستند. مگر چقدر این زیبایی ها تاثیر دارد كه صدای هموطنان اصفهانی ما هم این همه زیبا است؟

اصفهان در موسیقی ایرانی حرف اول را می‌زند

كیایی نیز پاسخ داد: اگر بخواهیم حساب كنیم حرف اول در موسیقی را اصفهان می زند و اصفهانی ها از قدیم ژن برتر و ذوق خدادادی در عرصه موسیقی، معماری، شعر داشته اند و استاد تاج نیز صاحب مكتب بوده است.

«چشم شب روشن» به تهیه‌كنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا، شنبه تا چهارشنبه هر شب ساعت 23 از شبكه چهار سیما روی آنتن می‌رود.

انتهای پیام/