شادروان اسفندیار قره باغی اول بهمن ماه سال 1322 در شهر تبریز محلّه مقصودیه، كوچه قره باغی متولد شد. پدرش قلی خان سالار از مالكین آذربایجان با آشنایی به هفت زبان و از طنز پردازان مشهور بود.

قره باغی پس از گذراندن دوره اول متوسطه در دبیرستان بدر تهران، به تبریز مراجعت كرد و از سال 1338 وارد هنرستان موسیقی شد و در خرداد ماه سال 1343 فارغ التحصیل و بعنوان معلم موسیقی در مدارس كرمانشاه به استخدام وزارت فرهنگ درآمد.

اواخر سال 1347 به تهران منتقل و در گروه اُپرای تهران مشغول شد، ضمن خوانندگی در گروه كُر اُپرای تهران پس از گذراندن تحصیلات لازم و بازگشت از ایتالیا، با عنوان سولیست باس اُپرای تهران، نقش‌های بسیاری را در اجراهای مختلف عهده دار شد.

وی ضمن اینكه گروه‌های كُر مدارس و چند گروه در دانشگاه را راه اندازی كرد، در گروه كُر فولكلوریك رادیو تلویزیون و گروه كُر ملّی به سرپرستی خانه «اولین باغچه بان» فعالیت چشمگیری داشت.

آشنایی او با سازهای ترومپت به عنوان ساز تخصّصی و ویلن و پیانو و تدریس این سازها و كوك پیانو نیز باعث تمایز این هنرمند از سایرین است. در دوران پس از انقلاب، در سازمان صدا و سیما به همكاری واحد موسیقی سازمان درآمد و در زمینه سرود سازی خصوصاً سرودهای دفاع مقدّس فعال شد.

در مدت هشت ساله جنگ تحمیلی بیش از 800 سرود ساخته شد كه در ایفای سُلو و گروه كُر آنها شركت داشت.

او در مناسبت‌های مختلف همكاریهای بسیاری با اركستر سمفونیك داشته و مدّتی به عنوان رهبر گروه كُر تالار وحدت و زمانی به عنوان مؤسس و رهبری گروه كُر صدا و سیما فعالیت داشته و می‌توان گفت كه حدود 45 سال معلّمی را بر هر گونه فعالیت دیگر ترجیح داد.

اوّلین اُپرای رادیویی آن مرحوم در سال 1350 (سرود ای ایران) است كه با همكاری اركستر بزرگ (رادیو تلویزیون ملی ایران) با رهبری فرهاد فخرالدینی انجام گرفت؛ آهنگساز این سرود مرحوم روح اله خالقی و شعر آن از زنده یاد حسین گل گلاب می‌باشد.

تعداد هنرجویانی كه با این هنرمند كلاس‌های آواز داشته‌اند شاید بیش از پنج هزار نفر باشد كه از جمله آنها می‌توان به امیر تاجیك (خواننده پاپ)، حمید غلامعلی (خواننده پاپ)، نیما مسیحا (خواننده)، حامی (خواننده)، فریدون بیگدلی (خواننده)، مسعود خادم (خواننده)، مسعود امیر سپهر (خواننده) اشاره كرد.

وی سال‌های پایانی عمر خود به شهر خود تبریز بازگشت و با تأسیس آموزشگاه آزاد تخصّصی به نام آموزشگاه اسفندیار مشغول تعلیم تكنیك‌های آوازی به داوطلبان این حرفه شد.

اسفندیار قره باغی تنها خواننده ایرانی با مدرك دكتری آواز است كه در تبریز متولد شده و از نوادگان ستارخان است. وی برای تحصیلات متوسطه وارد هنرستان موسیقی در تهران شد و برای دوره‌های بالاتر به خارج ازكشور اعزام شد.

قره‌باغی پس ازبازگشت به ایران به طورتخصصی خوانندگی كلاسیك را انتخاب می‌كند و به عنوان خواننده باس دراپرای تهران مشغول به كار می‌شود و همزمان كار خود را در رادیو، آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و هنر وقت ادامه می‌دهد.

اولین كار او در رادیو درسال 1350 سرود ای ایران بود كه شعر این اثر از حسین گل و گلاب با آهنگسازی روح الله خالقی تنظیم شده بود. سرود ای ایران را قبلاً استاد بنان با پیانو وبه صورت ترانه اجرا كرده بود كه قره‌باغی برای اولین‌بار این كار را با مارش نظامی اجرا كرد.

سال 1391 شهر تبریز شاهد عظمت بخشیدن مردمان قدرشناسش در مراسم بزرگداشت این استاد فرزانه بود.